Konkurs Fotografii Teatralnej – I edycja

Katarzyna Machniewicz i Adam Golec zostali laureatami pierwszej edycji Konkursu Fotografii Teatralnej. Jury przyznało też nagrodę specjalną, która trafiła do Jakuba Markiewicza.

Celem Konkursu Fotografii Teatralnej jest propagowanie i rozwój sztuki fotografowania teatru oraz prezentacja fotografii teatralnej nie tylko jako formy dokumentowania procesu pracy teatralnej, ale także jako narzędzia współtworzenia znaczeń i sposobów odbioru dzieła i działalności twórczej. Uczestnikami Konkursu mogli być zarówno artyści-fotograficy, absolwenci wyższych szkół artystycznych, jak i amatorzy. Prace wykonane między 1 września 2014 a 31 sierpnia 2015 roku można było zgłaszać w dwóch kategoriach: teatralne zdjęcie sezonu (pojedyncze zdjęcia, ukazujące przedstawienie teatralne, pracę nad nim lub inne sceny związane z życiem teatralnym) oraz zestaw dokumentacyjny z premiery sezonu 2014/15.

W obu kategoriach za zdobycie I miejsca zostaną przyznane nagrody finansowe w wysokości 20 tys. zł. Wyróżnione zdjęcia prezentowane będą także podczas wystaw w największych polskich miastach, w tym w Galerii Plenerowej Łazienek Królewskich w Warszawie. Jury Konkursu przyzna ponadto nagrodę specjalną w postaci możliwości wykonania serwisu fotograficznego spektaklu „Francuzi” w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego (realizacja serwisu, za który wyróżniony fotograf otrzyma honorarium autorskie, nastąpi w drugiej połowie sezonu 2015/16).

JURY

-Thomas Aurin (fotograf teatralny),

-Agata Adamiecka-Sitek (badaczka teatru, kierowniczka działu naukowo-wydawniczego w IT),

-Rafał Milach (fotograf, dokumentalista, twórca książek),

-Artur Sienicki (operator filmowy, twórca wideo, reżyser światła),

-Małgorzata Szczęśniak (scenografka, autorka kostiumów),

-Marta Szymańska (viceprezeska Fundacji Archeologia Fotografii).

O miano najlepszych teatralnych zdjęć sezonu, w dwóch kategoriach, walczyły prace 16 finalistów. W tym gronie znaleźli się: Paulina Dadas, Rafał Depa, Antoni Grałek, Katarzyna Machniewicz, Jakub Markiewicz, Piotr Polak, Bartek Warzecha, Jakub Wittchen (wszyscy w kategorii „teatralne zdjęcie sezonu”) oraz Szymon Bogacz (Nadobnisie i koczkodany, reż. Pia Partum, Teatr im. Norwida w Jeleniej Górze), Adam Golec (Chór sierot, reż. Jerzy Zoń, Teatr KTO w Krakowie), Karol Krukowski (INNI, czyli wszyscy – warsztaty, Wrocławski Teatr Lalek), Jakub Markiewicz (Jewrope, choreografia Yoshiko Waki, PTT & Bodytalk w Poznaniu), Klaudyna Schubert (Vala Tanz Show, prod. Tomasz Foltyn), Wojciech Sobolewski (Tit Anik, reż. Kaya Kołodziejczyk, TR Warszawa), Tomasz Tyndyk (Męczennicy, reż. Grzegorz Jarzyna, TR Warszawa), Bartek Warzecha (Niewidzialny chłopiec, reż. Weronika Szczawińska, Wrocławski Teatr Współczesny), Jakub Wittchen (Collective jumps, koncepcja i choreografia: Isabelle Schad we współpracy z Laurent Goldringiem, Art Station Foundation w Poznaniu), Maciej Zakrzewski (Exordial, choreografia, koncept, kostiumy i scenografia: Paulina Jaksim, Katarzyna Kulmińska PTT w Poznaniu) i Waldemar Zdrojewski (UNREAL. Ziarno emocji Atsushi Takenouchi, pokazy w Warszawie) – wszyscy w kategorii „zestaw dokumentacyjny premiery”.

Międzynarodowe jury (w składzie: Agata Adamiecka-Sitek – badaczka teatru, kierowniczka działu naukowo-wydawniczego w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego – przewodnicząca Jury, Thomas Aurin – fotograf teatralny, Rafał Milach – fotograf dokumentalista, Artur Sienicki – operator, autor zdjęć, reżyser światła i projekcji wideo, Małgorzata Szczęśniak – scenografka i autorka kostiumów oraz Marta Szymańska – wiceprezeska Fundacji Archeologia Fotografii) zakwalifikowało ich fotografie do ostatniego etapu Konkursu po obejrzeniu ponad dwóch tysięcy zdjęć, nadesłanych przez 170 zawodowych artystów-fotografików oraz amatorów.

Wszystkie finałowe prace – jak podkreślono – są nie tylko efektem dobrego warsztatu, ale przede wszystkim odważną, autorską i subiektywną obserwacją teatru – na scenie i poza nią. To także fotografie, które opierają się komercyjnym oczekiwaniom i presji reklamowej atrakcyjności.

Ostatecznie za najlepsze prace członkowie jury uznali fotografie autorstwa Katarzyny Machniewicz (w kategorii „teatralne zdjęcie sezonu”) oraz Adama Golca („zestaw dokumentacyjny premiery”). Nagrodę specjalną w postaci zaproszenia do wykonania serwisu fotograficznego przedstawienia „Francuzi” w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego otrzymał z kolei Jakub Markiewicz.

Doceniając wysoki poziom artystyczny nadesłanych prac, jury zdecydowało także, że na wystawach pokonkursowych znajdą się fotografie aż 65 autorów.

WERDYKT JURY WRAZ Z UZASADNIENIEM:

Po ponad 10-godzinnych obradach, wyłaniających najpierw finalistów, a następnie zwycięzców Konkursu, jury postanowiło, że:

1. w kategorii „teatralne zdjęcie sezonu” nagrodę otrzymuje Katarzyna Machniewicz za zdjęcie ze spektaklu „Room 40” w choreografii Macieja Kuźmińskiego. Jury wybrało obraz, w którym jest napięcie, zmysłowość, siła cielesnej ekspresji – ulotna chwila sztuki teatru uchwycona w decydującym momencie.

2. w kategorii „zestaw dokumentacyjny z przedstawienia” nagrodę otrzymuje Adam Golec za zdjęcia ze spektaklu „Chór sierot” w reżyserii Jerzego Zonia. Jury doceniło świadomość medium, rygor, precyzję, bliskie spojenie formalne z przedstawieniem, przy zachowaniu autonomii spojrzenia. Nagrodzony zestaw zdjęć prezentuję szczególną dynamikę punktów widzenia i znakomicie zbudowaną dramaturgię wewnątrz serii. Ten zestaw dokumentacyjny to nie tylko świetnie skomponowane kadry i mądra edycja, ale też narracja, która pozwala zobaczyć przedstawienie i doświadczyć emocji, jakie były udziałem widzów.

3. nagrodę specjalną w postaci zaproszenia do wykonania serwisu fotograficznego przedstawienia „Francuzi” w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego, otrzymuje Jakub Markiewicz.

Uzasadnienie

Zdjęcia są niezwykle ważnym medium pamięci o teatrze. Kiedy myślimy o minionych spektaklach, przychodzą nam do głowy obrazy – i są to najczęściej właśnie zdjęcia, nawet jeśli widzieliśmy przedstawienie. Taka jest siła teatralnej fotografii – obrazu, w którym funkcjonuje zarówno kompozycja pierwotnie nadana scenie jako dynamicznemu układowi przestrzeni i ciał, jak i nałożone na nią kompozycja kadru, punkt widzenia i „decydujący moment” wybrany przez fotografa. Zdjęcia teatralne mają wielką moc i szczególnie ambiwalentny status: zachowują teatr i zarazem zastępują w naszej pamięci jego żywe doświadczenie. Są przestrzenią autonomicznej sztuki, choć pokazują przecież obrazy już przez kogoś stworzone i zachowują wobec nich rozmaite powinności.

Fotograf teatralny utrwala nie tylko dzieło sceniczne, ale także proces jego powstawania, złożone zdarzenie, jakim jest spektakl, zjawisko społeczne, jakim jest teatr. Sam decyduje, co w fenomenie teatru interesuje go najbardziej. Dziś fotografia teatralna oprócz funkcji dokumentacyjnej służy także promowaniu teatru i niewątpliwie silnie odczuwa związaną z tym konieczność dostarczania intensywnych i atrakcyjnych obrazów, które mogą konkurować o uwagę obiorcy. Wszystkie te kwestie z wielką intensywnością objawiły się w czasie prac jury pierwszej edycji Konkursu Fotografii Teatralnej i były żywo dyskutowane, czemu sprzyjał dobór jurorów, reprezentujących różne profesje i punkty widzenia.

Jeśli celem Konkursu Fotografii Teatralnej jest – jak deklarowali organizatorzy – zbudowanie dialogu wokół tego fascynującego gatunku sztuki, wspieranie jego rozwoju i pogłębianie refleksji mu towarzyszącej, to już pierwsza edycja przyniosła ciekawe rezultaty.

ZWYCIĘZCY: