Osiem spektakli, spotkania i dyskusje z twórcami oraz wydarzenia towarzyszące takie jak rodzinne warsztaty lalkarskie, wystawa o historii słowackiego teatru czy koncert zespołu Komajota. Od 3 do 8 września Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego wypełni się słowackim teatrem i słowacką kulturą.

Przegląd "Dzieje się obok" to kolejne ze spotkań z twórczością teatralną naszych sąsiadów organizowane przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. W poprzednich latach gościliśmy twórców z Ukrainy w ramach przeglądu "Desant UA" (2017) oraz z Białorusi w ramach wydarzenia "Nowy teatr białoruski. Nie ma dymu tylko świeczki na torcie" (2019). W 2020 roku nie bez powodu przybliżamy polskim widzom twórczość teatralną naszych południowych sąsiadów. W tym roku przypada setna rocznica założenia Słowackiego Teatru Narodowego - pierwszej w kraju profesjonalnej instytucji teatralnej. Z tej okazji na Słowacji rok 2020 ustanowiono "Rokiem słowackiego teatru".

Mówiąc o "słowackim teatrze", myślimy jednak nie tylko o instytucjach publicznych, ale także o podmiotach i grupach niezależnych, działających "obok" głównego nurtu. To tam powstają najczęściej - choć nie zawsze - najodważniejsze i najciekawsze pod względem języka scenicznego i podejmowanych problemów projekty performatywne.

- Twórczość "teatrów kamiennych" w porównaniu z twórczością teatrów niezależnych jest znacznie bardziej konwencjonalna - tłumaczy Zuzana Timčíková, teatrolożka i doktorantka Słowackiej Akademii Nauk, która w swojej pracy bada różnice w działalności teatrów dotowanych z publicznych środków i niezależnych. - "Teatr kamienny" opiera się na dramacie klasycznym, a w pracy wykorzystywane są konwencjonalne metody teatralne. Słowacki widz, który nie zna prac teatrów niezależnych, musi być zatem bardziej konserwatywny. W zupełnie innej sytuacji znajduje się środowisko teatru niezależnego, które stwarza twórcom warunki do eksperymentowania - dodaje.

"Moral insanity", reż. Júlia Rázusová | Prešovské národné divadlo

Spektakle, które od 3 do 8 września będziemy pokazywać na Jazdowie, to propozycje zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci oraz młodzieży.

- Widzowie i twórcy teatrów, które zaprosiliśmy do Warszawy, to ludzie poszukujący - wskazuje Katarzyna Pilarska, kuratorka przeglądu. - Osiem zaproszonych przedstawień, to osiem różnych historii: o emigracji, nienawiści, polityce, sztuce czy rodzinie, ale i o tym, jaki kierunek w teatrze obrali twórcy każdego ze spektakli. Czy poszli w stronę performansu, czy decydują się na udział widza w sztuce, czy tworzą teatr pozornie tradycyjny, a jednak bardzo nowoczesny? Wszystkie te inscenizacje pokazują różnorodność słowackiego teatru i szlaki, które przecierają słowaccy artyści, by znaleźć swoją drogę.

Przegląd teatralny to jednak nie wszystko - dla naszych widzów przygotowaliśmy także ciekawe wydarzenia towarzyszące. W Instytucie Słowackim w Warszawie będzie można oglądać wystawę theatre.sk poświęconą historii słowackiego teatru. W piątkowy wieczór zagra zespół Komajota - preszowska kapela, która w tym roku obchodzi 15-lecie działalności. Jej lider, Martin Husovský, od lat komponuje muzykę teatralną, a współpracuje nie tylko ze scenami słowackimi, ale także z teatrami w Polsce.