Dramat to zarówno gatunek literacki, jak i performatywny materiał źródłowy. Istotą dramaturgii jest dialog – wymiana opinii pomiędzy postaciami dramatu, autorem a czytelnikiem, aktorami a publicznością. Poprzez dialog powstają, są wyrażane i uspokajane konflikty, budowane harmonie, akceptowane różnice, formowane relacje międzyludzkie, wyrażane fundamentalne ludzkie i osobiste prawdy na temat świata, naszego w nim miejsca i rolach jakie odgrywamy. Od swoich początków w antycznej Grecji dramat był przestrzenią ideologicznej zadumy nad fundamentalnymi wartościami i relacjami międzyludzkimi.
W latach 2019–2023, Słoweński Instytut Teatralny wraz z partnerami z Polski i Słowacji (Instytut Teatralny w Bratysławie) koordynuje projekt pt. „Pilotażowy program nowej edukacji kulturalnej dla uczniów liceów oparty na powieściach graficznych”. Projekt jest współfinansowany przez Program Kreatywna Europa Unii Europejskiej. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie w roku 2020 dołączył do projektu zastępując poprzedniego Partnera – Instytut Adama Mickiewicza.
Podstawowe zamysły projektu
Trzy europejskie partnerskie instytucje wybrały trzy kanoniczne europejskie dramaty – trzy klasyki europejskiego dramatu. Trzech artystów wizualnych – autorów powieści graficznych – we współpracy z uczniami trzech liceów zrealizuje wybrane dramaty kanoniczne w postaci powieści graficznych. Każda powieść dramatyczno-graficzna będzie dostępna w języku słoweńskim, polskim i słowackim. Na podstawie opracowanych powieści graficznych i wspólnie z artystami, uczniami i nauczycielami podczas rezydencji twórczych w krajach partnerów, instytucje partnerskie opracują pilotażowy model innowacyjnej, międzysektorowej i interdyscyplinarnej edukacji kulturalnej i artystycznej dla uczniów liceów. Dziedzictwo teatralne i historia inscenizacji wybranych dramatów w krajach partnerskich zostaną zaprezentowane scenie międzynarodowej na wystawie online.
TWÓRCY
Daniel Chmielewski [1983], scenarzysta i rysownik komiksów (głównie dla dorosłych) i książek dla dzieci. Tworzy autobiograficzne eseje („Zapętlenie”, „Zostawiając powidok wibrującej czerni”), komiksy naukowe („Topografia uwagi” wraz z Zuzanną Kłyszejko) i dydaktyczne („Czarne fale. Jak radzić sobie z depresją. Poradnik dla młodzieży” wraz z Katarzyną Szaulińską), adaptuje literaturę (krótkie komiksy „Bramy raju” na podstawie powieści Jerzego Andrzejewskiego i „Aptekara” na podstawie rozdziału z „Lubiewa” Michała Witkowskiego). W 2018 roku wyszła jego pełnometrażowa adaptacja powieści Olgi Tokarczuk „Anna In w grobowcach świata” pt. „Ja, Nina Szubur”. „Podgląd” z jego scenariuszem i rysunkami Marcina Podolca jako „Voyeurs” zostało wydane we Francji.
Z ilustratorem Maciejem Łazowskim przygotował książkę dla przedszkolaków „Burze kuchenne i bestie bezsenne”, a z malarką Magdą Rucińską książkę „Miasto Złotej”, która znalazła się na pokonkursowej liście bis Książka Roku Polskiej Sekcji IBBY.
Rysuje storyboardy, wykonuje ilustracje prasowe (głównie do reportaży społeczno-obyczajowych) i edukacyjne dla sportowców (m. in. dla drużyny siatkarskiej Asseco Resovia, komiksy w suplemencie Narodowego Modelu Gry PZPN – „Psychologia w piłce nożnej”).
Od wielu lat prowadzi stałe zajęcia, cykle i pojedyncze warsztaty z narracji komiksowej na terenie całego kraju dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
Ciril Horjak [1975], słoweński artysta wizualny, w świecie komiksów znany również jako Dr. Horowitz. Już pod koniec lat osiemdziesiątych dwukrotnie z rzędu otrzymał nagrodę w konkursie dla młodych twórców komiksów w Nowym Sadzie [Serbia]. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych zaczął publikować komiksy w najbardziej znanym słoweńskim magazynie komiksowym, Stripburger. W listopadzie 2003 roku wydał swój pierwszy album komiksowy zatytułowany Ride. W 2011 roku otrzymał nagrodę Andragogical Center of Slovenia [ACS] za pracę na polu edukacji. Od 2007 roku jest ilustratorem i karykaturzystą słoweńskiej gazety Večer dla której, przez ponad dekadę, stworzył już ponad 1000 ilustracji. Za swoją wybitną pracę dziennikarską otrzymał nagrodę Słoweńskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy [DNS]. Prowadzi gościnne wykłady o komiksie dla wielu słoweńskich szkól i uczelni. Pracuje z młodzieżą z autyzmem i prowadzi różnorodne warsztaty, jest poszukiwanym „opowiadaczem historii” [storyteller] na wielu festiwalach i wydarzeniach. Jego ilustracje doceniono także za granicą. Jego prace zostały opublikowane w gazetach, takich jak The Guardian i Chicago Tribune.
Juraj Martiška [1969], słowacki artysta wizualny, zajmuje się ilustracją książkową, malarstwem odręcznym i projektowaniem graficznym. Do tej pory zilustrował dziesiątki podręczników i książek dla dzieci i młodzieży. W 1990 roku zaczął publikować komiksy w magazynie Ver [Uwierz!] – jego debiut zatytułowany był Ostrov Samar [Wyspa Samar]. Od 1992 roku opublikował wiele komiksów w magazynie Svetlo [Światło], m.in. komiksy Veľký priateľ [Wielki przyjaciel], Starosti kráľa Michala [Zmartwienia króla Michała] czy Vesmírni pútnici [Kosmiczni pielgrzymi]. Współpracował również z magazynem Včielka [Mała pszczółka] oraz z magazynami AHA i Výskumník [Explorer]. Juraj Martiška zdobył wiele nagród, między innymi Nagrodę Ľudovít Fulla za osiągnięcia w dziedzinie sztuki książkowej dla dzieci i młodzieży oraz kilka nagród Najpiękniejsza Książka Słowacji i Najpiękniejsza Książka dla Dzieci. Jego nazwisko zostało wpisane na prestiżową Listę Honorową IBBY w 2012 i 2020 roku.
PARTNERZY
SŁOWEŃSKI INSTYTUT TEATRALNY [Slovenski gledališki inštitut] to państwowa instytucja publiczna, której celem jest rozwój kultury teatralnej i promocja sztuki teatralnej w kraju i zagranicą. Instytut i jego poprzednie wcielenia funkcjonują jako centralne słoweńskie muzeum teatralne od ponad 65 lat. Gromadzi, konserwuje, syntetyzuje i prezentuje materiały związane ze spektaklami słoweńskich teatrów zawodowych i ich twórców, materiały wideo i audio związane z teatrem, oraz spuściznę archiwalną słoweńskich twórców teatralnych. Repertoire [Repertuar] – cyfrowa baza danych, prowadzona przez Instytut – zawiera szczegółowe raporty z przedstawień z ostatnich 150 lat historii słoweńskiego teatru, a w specjalistycznej bibliotece Instytutu znajdują się zbiory słoweńskich dzieł teatralnych. Instytut prowadzi również działalność w dziedzinie kultury i edukacji artystycznej oraz jest krajowym koordynatorem edukacji kulturalnej i artystycznej w zakresie teatru. Na platformie Zlata paličica obsługiwanej przez Instytut, można znaleźć wysokiej jakości przedstawienia teatralne dla dzieci i młodzieży oraz polecane treści z zakresu edukacji artystycznej i kulturalnej w dziedzinie teatru.
INSTYTUT TEATRALNY [Divadelný ústav] to ekspercka instytucja o zasięgu ogólnokrajowym, podlegającą bezpośrednio Ministerstwu Kultury Republiki Słowackiej. Prowadzi badania, dokumentuje, analizuje i dostarcza informacji na temat kultury teatralnej na Słowacji od momentu powstania pierwszej sceny zawodowej w 1920 roku. W ramach swojej działalności Instytut systematycznie gromadzi, archiwizuje, chroni i udostępnia zbiory [zbiory archiwalne, muzealne i dokumentacje] dotyczące historii i współczesności słowackiego teatru. Prowadzi również kompleksowy serwis informacyjny o teatrze zawodowym na Słowacji. Instytut Teatralny współpracuje z instytucjami partnerskimi na Słowacji i za granicą.
INSTYTUT TEATRALNY IM. ZBIGNIEWA RASZEWSKIEGO powołany w 2003 roku zajmuje się dokumentacją, promocją i animacją polskiego życia teatralnego. Instytut powołuje publiczną debatę o współczesnym polskim teatrze, poszerza perspektywy towarzyszącej mu refleksji naukowej, wspiera działalność badawczą i edukacyjną. Prowadzi największy portal poświęcony w całości polskiemu teatrowi (www.e-teatr.pl), dwujęzyczne, dostępne bezpłatnie, polsko-angielskie pismo naukowe (www.polishtheatrejournal.com), internetową encyklopedię polskiego teatru (www.encyklopediateatru.pl), specjalistyczną Księgarnię PROSPERO (www.prospero.e-teatr.pl) oraz Wydawnictwo. W Instytucie Teatralnym znajduje się największe w Polsce archiwum tematyczne gromadzące dokumentację współczesnego teatru. Do dyspozycji wszystkich zainteresowanych jest olbrzymi zbiór artykułów prasowych, recenzji, zdjęć, programów teatralnych, afiszy, plakatów, dokumentów związanych z działalnością poszczególnych scen. Wiele zdigitalizowanych dokumentów udostępnianych jest w części wirtualnej archiwum na stronach e-teatr.pl oraz encyklopediateatru.pl.
