„Może nie umiem szukać dramatu współczesnego, może po prostu go nie ma. Idealną, jak sądzę, sytuację osiągnąłbym, gdybym potrafił sam napisać sztukę i wspólnie z aktorami zrobić z niej spektakl. Wtedy, być może, przestano by mnie rozliczać z tego, czy dość precyzyjnie sformułowałem swój stosunek do literackiego utworu, czy znalazłem dostatecznie klarowną wykładnie dla jego jakże czasem złożonej i zawiłej materii…” — Jerzy Grzegorzewski w rozmowie z Marią Brzostowiecką, Scena wyobraźni i teatru, „Tygodnik Kulturalny” 1970 nr 26

Istnieje plotka, że Jerzy Grzegorzewski wymyślał swoje przedstawienia na scenie, podczas prób, które były seansami pełnej napięcia ciszy, przerywanej nagłymi rozbłyskami poetyckiego geniuszu. Tworzone przez niego literackie kompozycje nie były jednak, co tak chętnie powtarzają jego aktorzy, żonglerką „wyciąganymi z kapelusza” cytatami, ale wynikiem wnikliwej i precyzyjnej, długotrwałej, często wielomiesięcznej pracy. Przygotowywana przez Ewę Bułhak i Mateusza Żurawskiego trzytomowa edycja krytyczna scenariuszy autorskich Grzegorzewskiego pozwoli, być może, zaprezentować szerzej trzeci talent tego wybitnego artysty teatru: nie tylko reżysera i scenografa, lecz także dramaturga.

Tom pierwszy zawiera pięć albumów, obejmujących teksty z lat 1978–1991: „Warjacje” (1978), „Powolne ciemnienie malowideł” (1985), „Tak zwaną ludzkość w obłędzie” (1987), „Usta milczą, dusza śpiewa” (1988), „Miasto liczy psie nosy” (1991) i zapis ich teatralnych realizacji. Każdy scenariusz, poprzedzony obszernym wstępem, opatrzony rozbudowanym aparatem krytycznym, który uwzględnia kolejne warianty tekstu, oraz odkrywa jego źródła i inspiracje, jest bogato zilustrowany zdjęciami autorstwa Wojciecha Plewińskiego, Marka Holzmana, Edwarda Hartwiga, Zygmunta Rytki i Krzysztofa Gierałtowskiego, a także szkicami reżysera.

Premiera tomu „Warjacje. Scenariusze autorskie z lat 1978–1991” odbędzie się 30 września o godz. 19.00 na Dużej Scenie Teatru Studio. Spotkanie będzie okazją do przypomnienia „Warjacji” z Teatru Dramatycznego. Pierwszy spektakl Grzegorzewskiego, zrealizowany według własnego scenariusza, wzbudził liczne kontrowersje i zapoczątkował postrzeganie reżysera jako artysty osobnego. Fragmenty reżyserskich notatek odczytają Mariusz Benoit i Jadwiga Jankowska-Cieślak, która 35 lat temu wystąpiła w tamtym legendarnym dziś przedstawieniu w roli Niny Zariecznej. O książce rozmawiać będą prof. Grzegorz Niziołek i redaktorzy tomu. Specjalnymi gośćmi wieczoru będą związani z Teatrem Studio aktorzy i współpracownicy Grzegorzewskiego. Spotkanie poprowadzi Konrad Szczebiot.

redakcja: Ewa Bułhak, Mateusz Żurawskiaparat krytyczny, indeksy: Iga Krukkwerendy archiwalne: Katarzyna Urbaniakopracowanie graficzne: Janusz Górski

wydawca: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiegowspółpraca wydawnicza: Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza, Teatr Narodowy

ISBN 978-83-63276-06-5Warszawa 2012

patroni medialni: „Gazeta Wyborcza”, Gazeta.pl, TVP Kultura, „Teatr”, „Didaskalia”, e-Teatr.pl, UszatyFotel.plKsiążka została sfinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Szczegóły na stronie Teatru Studio i na profilu Jerzego Grzegorzewskiego na portalu Facebook.