[PL]
Instytut im. Jerzego Grotowskiego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego zapraszają do udziału w wykładzie prof. Hanny Veselovskiej pt. „Łeś Kurbas i jego koncepcja aktora” w ramach Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań. Wykład odbędzie się w piątek 18 listopada 2022 o godz. 17:00 w Czytelni im. Ludwika Flaszena Instytutu Grotowskiego we Wrocławiu. Bezpłatne wejściówki na wykład dostępne są na stronie Instytutu Grotowskiego.
Nazwisko Łesia Kurbasa, wybitnego reżysera-nowatora, „rewolucjonisty teatru”, znane jest daleko poza granicami Ukrainy. Twórczość Kurbasa budzi coraz większe zainteresowanie badaczy i publiczności, ale powszechnie uważa się, że nie miał on ani czasu, ani możliwości, by stworzyć własny system aktorski. Nawet tak znane terminy wprowadzone przez niego jak „rozumny arlekin” czy peretworennia często postrzegane są jedynie jako pięknie brzmiące metafory. W związku z tym panuje brak zrozumienia co do tego, na czym właściwie polegała jego koncepcja aktorska.
W moim wykładzie postaram się omówić system Kurbasa, analizując pojęcia „rozumny arlekin” i peretworennia oraz oceniając ich skuteczność w oparciu o konkretne przykłady. Koncepcja aktora wypracowana przez Kurbasa zawiera szereg ciekawych elementów technicznych ‒ w ruchu, geście i tekście. Na uwagę zasługuje też jej pojęciowe zaplecze, obejmujące wskazówki o charakterze estetycznym, etycznym i społecznym. Aktorstwo dla Kurbasa to przede wszystkim odpowiedzialność kulturowa i społeczna, jego wizja roli aktora znacznie wyprzedzała swoje czasy.
Wreszcie, pomimo wszystkich późniejszych zmian oficjalnej polityki kulturalnej, Kurbas wywarł trwały wpływ na kształcenie aktorów. Z jego systemu wyrosło całe pokolenie artystów, którzy odnieśli artystyczny sukces. Wielu z nich realizowało się w teatrze i kinie, a niektórzy zyskali rozgłos w Europie, na obu kontynentach amerykańskich i w Australii.
Wykład wygłoszony zostanie w języku ukraińskim z tłumaczeniem na język polski.
Hanna Veselovska jest ukraińską krytyczką teatralną i badaczką. Kieruje Wydziałem Teatru w Instytucie Badań nad Sztuką Współczesną w Ukraińskiej Narodowej Akademii Sztuk. Zainteresowania badawcze Hanny Veselovskiej obejmują m.in. teorię nowoczesnego teatru i ukraińską awangardę teatralną. Veselovska prowadzi również zajęcia i publikuje teksty na temat historii i współczesności teatru ukraińskiego. Jest autorką ponad 220 opublikowanych prac, w tym „Kyiv’s Multicultural Theatrical Life 1917‒1926” (w: „Modernism in Kyiv: Jubilant Experimentation”, Toronto 2010), „On the Path to Innovation and Experiment: Ukrainian Theater in the First Third of the 20th Century” (w: „Staging the Ukrainian Avant-Garde of the 1910s and 1920s”, New York 2015). Opublikowała też szereg studiów, m.in. „National Theatre Open to Debate” (w: „East European Performing Arts Companion”, Lublin i Warszawa 2016) i „The Movement of Bodies: Gender Issues in Ukraine Avant-Garde Theatre” (w: „Spaces and Stages of Avant-Garde Theatre in Central-Eastern Europe”, Warszawa 2018) oraz wiele książek, w tym (wszystkie poniższe tytuły zostały wydane w języku ukraińskim) „Dwanaście spektakli Łesia Kurbasa” (2005), „Teatralne punkty przecięcia w Kijowie, 1900 ‒ lata 1910. Kijowski modernizm teatralny” (2006), „Ukraińska awangarda teatralna” (2010), „Nowoczesne sztuki teatralne” (2014), „Narodowy Akademicki Ukraiński Teatr Dramatyczny im. Marii Zankowieckiej. Czasy i losy (1917‒1944)”, cz. 1 (2016), „Teatr Mykoły Sadowskiego 1907‒1920” (2018), „Więcej niż teatr: Teatr Narodowy im. Iwana Franki w latach 2001‒2012” (2019).
Celem planowanego na rok akademicki 2022/2023 kursu wiodącego Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań (OUP) jest prezentacja wybranych idei, projektów i dokonań polskiej i środkowoeuropejskiej awangardy teatralnej z odwołaniem do współczesności, zarówno w aspekcie twórczych rozwinięć i reinterpretacji, jak i wyzwań dotyczących kształtu powstającej współcześnie tożsamości kulturowej.
Kurs realizowany jest we współpracy z zespołem badawczym projektu „Odzyskana awangarda. Polska i środkowoeuropejska awangarda teatralna”, realizowanego ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego (kierownik projektu: prof. dr hab. Małgorzata Leyko).
