Instytut Teatralny zaprasza 18 stycznia o godz. 18:00 na inauguracyjny wykład z cyklu „Wyspiański. Teatr obecności” zatytułowany „Ja jestem grze ich przytomny”. Wprowadzenie do teatru obecności. Wykład poprowadzi dr hab. prof. UJ Dorota Jarząbek-Wasyl. Wstęp wolny.
Od „żywego” dzieła i osoby Stanisława Wyspiańskiego dzieli nas już ponad dziesięć dekad, a z nimi przypływy i odpływy interpretacji. Twórczość sceniczna autora „Wyzwolenia” (ta wystawiona za jego życia, jak i odkrywana dopiero po jego śmierci) stanowiła fascynującą i niewyczerpaną „maszynę” do wytwarzania znaczeń. Inspirował potomnych jako twórca teatru olbrzymiego, a z drugiej strony eksplorator teatru intymnego, teatru formy i teatru słowa poetyckiego. Rozpoznawano w nim artystę koloru i artystę dźwięku, wizjonera nowoczesnego narodowego akropolu i burzyciela zmurszałego postromantycznego nekropolu, malarza sceny, a z drugiej strony architekta nowych przestrzeni scenicznych. Nie negując wagi tych, i wielu innych, kategoryzacji, dr hab. prof. UJ Dorota Jarząbek-Wasyl proponuje spojrzenie uchylające – choćby tylko częściowo – potrzebę interpretacji, na rzecz tego, co (przynajmniej teoretycznie) poprzedza ją i warunkuje: przejawiania się obecności, stawania się spektaklu w oczach twórców i widzów.
Na ile i w jaki sposób Wyspiański był obecny w swoim teatrze (poprzez konkretne decyzje, formy współpracy)? Co czyniło przedstawienia – dane pod jego kierunkiem – żywymi i poruszającymi widzów w momencie powstania? Jak istniały i działały w przedstawieniach – w zetknięciu z aktorem i przestrzenią – konkretne obiekty (kostiumy, rekwizyty)? To główne pytania stawiane w projekcie „Wyspiański. Teatr obecności”, poświęconym działalności scenicznej Wyspiańskiego z lat 1898-1907, czyli od debiutu scenograficznego i dramatycznego do śmierci artysty.
Wykład I | „Ja jestem grze ich przytomny”. Wprowadzenie do teatru obecności
Historyczne prapremiery Wyspiańskiego na przełomie XIX i XX wieku odbywały się niewątpliwie zgodnie z wypracowanym wówczas modelem działania teatru, prowadzenia prób, przygotowywania dekoracji i kostiumów. Wyspiański odnalazł się w tym trybie, ale też wniósł własne metody, specyficzne zachowania, sposób komunikowania się – co ciekawe, często poza słowem. Przedmiotem pierwszego wykładu będzie określenie sposobu i zakresu działania artysty za kulisami oraz przegląd dostępnych dokumentów, śladów pracy, ze szczególnym naciskiem na rysunki i szkice sytuacyjne jako zmaterializowane ślady inscenizacyjnej energii i żywego nurtu kreacji, szukania rozwiązań, myślenia i eksperymentowania teatralnego. Zarysowane zostanie także kalendarium przedstawień, ich kontekst zewnętrzny (doboru repertuaru, współczesnego rytmu życia miasta, wydarzeń społecznych powiązanych z premierami).
