Łódzka prapremiera z 1946 roku w reż. Edmunda Wiercińskiego wywołała prawdziwe poruszenie w powojennej Polsce. W 2024 roku mija osiemdziesiąt lat od reaktywacji polskiego teatru po okresie okupacji hitlerowskiej. W 80-lecie tamtych wydarzeń Instytut Teatralny wraca do nich pamięcią i zaprasza 18 marca o godz. 19:00 na czytanie dramatu „Elektra” Jeana Giraudoux. Bilety w cenie 10 zł dostępne są na stronie Instytutu oraz w serwisie GoOut.net.
Czytaniem „Elektry” Jeana Giraudoux przypomnimy głośną inscenizację tekstu Sceny Poetyckiej Teatru Wojska Polskiego w Łodzi w reżyserii Edmunda Wiercińskiego, która w 1946 roku stanowiła jedną z pierwszych i najważniejszych prób teatralnej refleksji nad traumą II wojny światowej.
W 2024 roku mija osiemdziesiąt lat od reaktywacji polskiego teatru po okresie okupacji hitlerowskiej. Już w 1944 roku zawodowe sceny rozpoczęły swoją działalność na wyzwolonych obszarach. Nastała wtedy wzmożona aktywność środowiska, które od blisko pięciu lat bojkotowało tzw. jawne teatry i dlatego odcięte było od oficjalnego życia artystycznego. Po wojnie komunistyczna władza prędko przejęła kontrolę nad wszystkimi instytucjami, a niedługo później w sztuce zadekretowano socrealizm. Okres końca wojny i pierwszych kilkunastu powojennych miesięcy jest zatem czasem względnej wolności twórczej w polskim teatrze.
W 80-lecie tamtych wydarzeń Instytut Teatralny wraca do nich pamięcią, by przyjrzeć się ówczesnym decyzjom polskich artystów – ich wyborom repertuarowym, strategiom twórczym i postawom społeczno-politycznym.
Jednym z utworów ważnych dla tamtego okresu jest „Elektra” Jeana Giraudoux. Sztuka miała swoją prapremierę w 1937 roku w paryskim teatrze Athénée w reżyserii Louisa Jouveta, który zagrał również rolę Żebraka. Polski przekład Jarosława Iwaszkiewicza powstał w czasach okupacji na zamówienie Tajnej Rady Teatralnej. Polska prapremiera w reżyserii Edmunda Wiercińskiego odbyła się w 1946 roku w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi i została uznana za pierwsze prawdziwie wielkie wydarzenie artystyczne w powojennym teatrze polskim. Rolę Elektry zagrała Zofia Mrozowska, Żebraka Aleksander Zelwerowicz, w pozostałych rolach wystąpili m. in. Zofia Małynicz, Jan Kreczmar, Jan Świderski i Andrzej Łapicki. Sztuka Jeana Giraudoux rezonowała wówczas ze sporami o tragiczne Powstanie Warszawskie i o postawy Polaków wobec nowej władzy.
Później do tego tekstu sięgali jeszcze Ludwik René (Teatr Telewizji w 1972 roku), Kazimierz Dejmek (Teatr Dramatyczny w Warszawie w 1973 roku) i Irena Babel (PWST w Krakowie w 1974 roku). „Elektra” jest zatem od pół wieku nieobecna na polskich scenach. Od tego czasu nasza rzeczywistość uległa wielokrotnym i całkowitym przeobrażeniom. Jednak tematy sprawiedliwości, moralności w polityce, zemsty i ofiary zdają się być wciąż aktualne. Nasze czytanie sceniczne przypomni ten ważny tekst i zbada jego dzisiejszą żywotność.
Czytaniu towarzyszyć będzie rozmowa, w której udział wezmą: Marek Piekut – historyk teatru, edytor wydanej w 2017 roku przez Instytut Teatralny korespondencji pomiędzy Marią a Edmundem Wiercińskimi; dr Jarosław Cymerman, wicedyrektor ds. programowych Instytutu Teatralnego oraz Jerzy Machowski, reżyser czytania.
Bilety – w cenie 10 zł – dostępne są na stronie Instytutu oraz w serwisie GoOut.net.
„Elektra”
autor: Jean Giraudoux
adaptacja i reżyseria: Jerzy Machowski
występują: Marek Barbasiewicz, Angelika Kurowska, Szymon Kuśmider, Kamil Pruban, Jerzy Radziwiłowicz, Karina Rezner, Natalia Sierzputowska, Philippe Tłokiński, Katarzyna Warnke, Katarzyna Zielińska, Samanta Zwolennik.
