Instytut Teatralny zaprasza 12 grudnia o 18:00 na trzeci wykład z cyklu „Biografie w teatrze polskim XXI wieku. Teksty – preteksty – performanse” zatytułowany „Archiwum życia – transformacje cz. I [Personalistyczny aspekt praktyk biografizowania]”. Wykład poprowadzi dr hab. prof. UŚ Beata Popczyk-Szczęsna. Wstęp bezpłatny, obowiązuje rezerwacja miejsc pod adresem bilety@instytut-teatralny.pl.
Wykład rozpocznie się refleksją na temat praktyk biografizowania jako przykładu transformacji różnych materiałów źródłowych – zarówno oficjalnych dokumentów, jak i osobistych notatek, pamiętników czy listów.
To właśnie biografie, poddane rozmaitym zabiegom adaptacyjnym, stanowią podstawy omawianych na wykładzie tekstów i spektakli. Twórcy teatralni często sięgają po materiały archiwalne, aby zdemaskować uogólnienia, przemilczenia czy utrwalone stereotypy. Zadają pytania nie tylko o rolę i sposób postrzegania danej osoby w kulturze, ale także o nas samych. W końcu każdy z nas funkcjonuje wśród różnych narracji o przeszłości; jesteśmy „dotknięci” cudzymi biografiami lub przeciwnie – całkowicie obojętni wobec dziedzictwa czyjegoś życia.
Podczas trzeciego wykładu prowadząca omówi te przedstawienia teatralne, w których głównym tematem jest konkretna osoba, a wraz z nią – osobowość jednostki. Wystawienie danej biografii na scenie skutkuje powstaniem przekazu upodmiotowionego, będącego przejawem postawy (auto)biografizowania. Sceniczna rekonstrukcja biegu życia konkretnego człowieka wiąże się w takich przypadkach z silnym doświadczeniem relacyjności, które staje się udziałem zarówno realizatorów (którzy często podkreślają indywidualny, wręcz osobisty związek z bohaterem), jak i odbiorców, skłonnych poddać się wrażeniu „spotkania” z inną osobą.
Niektóre przedstawienia tego typu stanowią przykład kameralnego „teatru w pierwszej osobie” – nasyconego emocjami, konwulsyjnego wręcz przekazu w formie wspomnienia, skargi czy strumienia świadomości. Przykładami takich spektakli są chociażby monodramy biograficzne Agnieszki Przepiórskiej, która wciela się w Zuzannę Ginczankę, Simonę Kossak, Annę Walentynowicz czy Barbarę Sadowską. Istnieją jednak także spektakle bardzo rozbudowane niesłychanie zagęszczone emocjonalnie, o znamionach autorefleksji czy autoterapii – w tym kontekście warto wspomnieć o projektach Krystiana Lupy ze słynnego, niedokończonego cyklu „Persona”.