Historia Kościoła katolickiego w Polsce po 1945 roku jest niesłychanie złożona, jedno jednak  jest niezmienne: Kościół zawsze zajmował wyjątkową pozycję w życiu publicznym. Występował i uznawany był jako reprezentant wartości „uniwersalnych” i „narodowych”. Jako „szaniec polskiej kultury”. Jako instytucja „stojąca na straży polskiej tożsamości”. Jako mediator pomiędzy społeczeństwem a władzą. Jako ważny gracz w życiu politycznym.

Ta wyjątkowa, wielowymiarowa pozycja decyduje o niezwykle rozległym wpływie Kościoła na życie publiczne. Jest to wpływ jawny, widoczny na poziomie instytucjonalnym i prawnym, w postaci określonych ingerencji i regulacji, które stają się przedmiotem otwartego społecznego dialogu. Ale wpływ ten ma także charakter ukryty, podskórny: przejawia się w milczącym uznaniu wyjątkowej pozycji Kościoła w życiu narodu i jednostki, poprzez respektowanie reprezentowanych przez religię katolicką wartości, uznanych za niepodważalne.

Chcielibyśmy spojrzeć na relacje polskiego teatru i Kościoła po 1945 roku na tle zmieniającego się pejzażu społecznego i politycznego, biorąc pod uwagę tę rozległą sieć zależności i przepływów. Interesuje nas namysł zarówno nad tymi momentami, w których krzyżowały się – w sposób harmonijny bądź konfliktowy – interesy instytucji teatru i instytucji Kościoła, nad dziełami i wydarzeniami, w których wpływ Kościoła, religii i wiary na życie publiczne stawał się przedmiotem teatralnej dyskusji, jak i nad tymi zjawiskami, w których dopiero w spojrzeniu „z ukosa” widoczny staje się wpływ katolickiej aksjologii na kształt podglebia życia teatralnego, w wymiarze zarówno poszczególnych dzieł, jak i relacji pomiędzy sceną a widownią.

Przykładów tak rozumianych relacji teatru i Kościoła dostarcza garściami historia. A jednak nie powstała dotąd praca, która te relacje uczyniłaby przedmiotem pierwszoplanowego namysłu. Czy wobec tego przesadą będzie stwierdzenie, że nie znamy i nie rozumiemy historii polskiego powojennego teatru?

Organizatorzy:Instytut Teatralny im. Zbigniewa RaszewskiegoRedakcja „Didaskaliów”Katedra Teatru i DramatuUniwersytetu Jagiellońskiego

PROGRAM KONFERENCJI:

CZWARTEK, 11 maja

14.00-16.00Beata GuczalskaKościół w teatrze – wielki nieobecnyMaria PrussakCzy instytucja może pomieścić bogactwo osobowościDorota SemenowiczSkandal: casus polski, narodowo-katolicki

16.30-18.30Dorota SajewskaArcheologia traumy aborcyjnejIwona KurzObscena: seks, krzyż, śmiech. Model teatru i model wspólnotyGrzegorz NiziołekSacrum jako cenzura

PIĄTEK, 12 maja

10.00-12.00Marta KufelPowroty Chrystusa. Non possumus Wyszyńskiego wobec teatruZuzanna Berendt„Czy na to odzyskaliśmy wolność?” Kościół a Białe małżeństwo Tadeusza RóżewiczaEwa Guderian-CzaplińskaGołe niebo. Demontaż mitu założycielskiego w dramacie Mariana Pankowskiego

12.30-14.30Leszek KolankiewiczŚwintuch, bluźnierca, pantokrator, guru, heretyk, GrotowskiMałgorzata DziewulskaJerzego Jarockiego gra na dwie katedryMarcin KościelniakKościół jako struktura emocjonalna polskiego społeczeństwa lat osiemdziesiątych

16.00-18.00Weronika SzczawińskaUświęcanie. Polska krytyka teatralna a język religijnyMonika Kwaśniewska„Jak trwoga to do Boga – nie?”. Kościół i wiara w wybranych spektaklach Moniki Strzępki i Pawła DemirskiegoAgata Adamiecka-SitekJak zdjąć klątwę? Oliver Frljić i Polacy