10 grudnia 2021 w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego rozstrzygnięto VII edycję Konkursu Fotografii Teatralnej. Spośród ponad 1200 nadesłanych zdjęć Jury wskazało jako najlepsze prace Jeremiego Astaszowa i Bartłomieja Barczyka w kategorii „teatralne zdjęcie sezonu” oraz prace Maurycego Stankiewicza w kategorii „zestaw dokumentacyjny z przedstawienia”, którego premiera odbyła się w sezonie 2020/2021.
TEATRALNE ZDJĘCIE SEZONU
Dwie równorzędne pierwsze nagrody w kategorii „teatralne zdjęcie sezonu” – po 7 tys. zł każda – Jury jednomyślnie przyznało Jeremiemu Astaszowowi za zdjęcie „Wytrych do teatru” z Teatru Miejskiego w Gliwicach i Bartłomiejowi Barczykowi za zdjęcie „Grawitacja” z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Jeremi Astaszow, „Wytrych do teatru”, spektakl „Białoruś obrażona”, reż. Jan Jerzy Połoński, Teatr Miejski w Gliwicach
Fotografia Astaszowa doceniona została za dostrzeżenie „bressonowskiego decydującego momentu w spektaklu Białoruś obrażona”.
Mamy tu i plastyczność ujęcia i malarsko zaświecony kadr, ale też historię zapisu przedstawienia w przestrzeni online w pandemii. Tajemnica teatru uchwycona jest na kilku planach: aktor w centralnym punkcie kompozycji, widmowy cień na ścianie, realizatorzy, cztery postacie i relacje między nimi, a wokół scenografia i technikalia spektaklu. Do tego autor zdjęcia, który intuicyjnie i z wyczuciem pokazuje nam swoją fascynację teatrem. Ta chwila, ta sytuacja już się nie powtórzy, to jest „decydujący moment” tak jak chciał Henri Cartier-Bresson i pierwsza nagroda ex aequo za teatralne zdjęcie sezonu
– napisała w uzasadnieniu Iga Niewiadomska.
Bartłomiej Barczyk, „Grawitacja”, spektakl „Piotruś Pan”, reż. Magdalena Miklasz, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
Barczyk zwrócił uwagę Jury zdjęciem, ukazującym „cyfrowy świat”.
Pamiętacie „12 gniewnych ludzi”? Z tym zdjęciem było trochę podobnie. Każdy zwrócił na nie uwagę, ale każdy miał co innego do powiedzenia na jego temat: irytujące, hipnotyzujące, pokazujące pustkę teatru w czasie pandemii, prezentujące samotność aktora, nawiązujące do wkradającego się na sceny cyfrowego świata…
Ta – najlepsza według mnie fotografia – sama w sobie jest opowieścią o teatrze, nie tylko w kontekście współczesności. Widzę w niej najgłębszą tajemnicę sceny, a to nieczęsto udaje się fotografkom i fotografom
– uzasadniał Łukasz Gaweł.
Drugą Nagrodę (i 4 tys. zł) otrzymał Sebastian Góra za zdjęcie „Scalenie” z Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku, ze spektaklu „Billy’s Violence” Needcompany w reżyserii Jana Lauwersa. Jury przyznało także dwa Wyróżnienia (po 1 tys. zł każde) dla Natalii Giedryś za zdjęcie „Jestem (Cicha ekstaza istnienia)” z Akademickiego Ośrodka Inicjatyw Artystycznych w Łodzi i Marka Zakrzewskiego za zdjęcie „Nadzieja” z Teatru Animacji w Poznaniu.
W gronie finalistów w tej kategorii znaleźli się także: Agnieszka Cytacka, Przemysław Jendroska, Marianna Kulesza, Waldemar Szymczak i Irena Wypych.
ZESTAW DOKUMENTUJĄCY PRZEDSTAWIENIE
W kategorii „zestaw dokumentujący przedstawienie” pierwsza nagroda w wysokości 10 tys. zł trafiła do Maurycego Stankiewicza za zestaw ze spektaklu „Expiria” (choreografia: Agnieszka Kryst, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Nowy Teatr w Warszawie oraz Art Stations Foundation z Poznania).
Maurycy Stankiewicz, spektakl „Expiria”, reż. Agnieszka Kryst, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach
Taneczny spektakl na fotografiach zaprezentowanych przez Maurycego Stankiewicza został przedstawiony dość statycznie. Fotografowanie ciała (a nie ruchu) staje się w tym przypadku narzędziem introspekcji. W każdej fotografii z zestawu objawiają nam się lęki pojedynczego człowieka, które łatwo przełożyć na zbiorowe, podświadome lęki społeczne. Stankiewicz, słusznie zatem, używając w swoich fotografiach estetyki niemieckiego ekspresjonizmu filmowego, przekłada kameralność i intymność sytuacji, w jakiej się znalazł na kondycję aktualnej rzeczywistości – pełnej niepewności i niepokoju. Robi to w sposób bardzo twórczy i subtelny, niemalże unikając bezpośredniego pokazywania emocji. Są to zdjęcia, które swoją wymową i możliwościami interpretacji z pewnością wychodzą poza przestrzeń teatru, oddając jednocześnie uniwersalność postmodernistycznego „ja” każdego człowieka oraz nastroje czasów, w których żyjemy
– uzasadniał Tobiasz Papuczys.
W omawianej kategorii jurorzy nie przyznali II nagrody. Zdobywcami dwóch równorzędnych III Nagród (każda w wysokości 5 tys. zł), zostali Przemysław Jendroska za zestaw ze spektaklu „Pokora” (reż. Robert Talarczyk, Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach) oraz Wojtek Szabelski za zestaw ze spektaklu „Biblia. Próba” (reż. Jernej Lorenci, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu).
Wśród finalistów znaleźli się także Marcin Maziej, Klaudyna Schubert, Dawid Stube, Aneta Wawrzoła, Marek Zakrzewski i Marek Zawadka.
