„Goldhammera 5 Opowieści z Tarnowa” | Fundacja Na Szlaku Sztuk
19 sierpnia | 18:00
Galeria BWA Tarnów ul. Wałowa 25
19 sierpnia | 20:00
Galeria BWA Tarnów ul. Wałowa 25
10 września | 18:00
Galeria BWA ul. Wałowa 25 Tarnów
13 października | 19:00
Synagoga w Dębicy
15 października | 19:00
Piwnice Rzeszowskie
Przywołanie zdarzeń sprzed stu lat, malutkie fotokolaże jak fotografie kolodionowe przywołujące na myśl zdjęcia oglądane w fotoplastykonie oraz muzyka klezmerska grana na żywo sprawiają, że udział w tym wydarzeniu staje się wyjątkowym przeżyciem. Niebagatelną rolę pełni przestrzeń, w której odbywa się spektakl. To piękna odrestaurowana piwnica budynku przy ul. Wałowej 25, Multimedialne Centrum Artystyczne BWA w Tarnowie, jest miejscem gdzie teraźniejszość spotyka się z przeszłością i można na chwilę zatrzymać czas.
„GOLDHAMERA 5 Opowieści z Tarnowa” to projekt artystyczny stworzony z myślą o przywołaniu, zatrzymaniu i utrwaleniu w pamięci opowieści i wspomnień dawnego, odchodzącego w niepamięć świata. Tematem spektaklu wybranym do opowiedzenia pewnej historii jest miasto – Tarnów z jego żydowskim przedwojennym pulsem.
Tego lata artyści rezydowali w pięknej piwnicy Multimedialnego Centrum Artystycznego BWA przy ul. Wałowa 25 w Tarnowie na Starym Mieście. Ta wyjątkowa i gościnna piwnica stała się punktem wypadowym do szukania tropów, wędrowania po zakamarkach miasta, odnajdywania ulic, zaszywania się w zaułkach, które ciągle są nośnikiem wspomnień, szukania detali, przyglądania się ornamentyce, podglądania wnętrz domów przez szczeliny i dziurki od klucza.
Dla zbudowania historii czerpali z kronikarskich, autentycznych opowieści Tarnowian, ze zbiorów wspomnień oraz z albumów zdjęciowych wydanych pod redakcją Marka Tomaszewskiego. Tę część poszukiwań, nazwali sczytywaniem miejsca, sczytywaniem obfitości, którą Tarnów ich obdarował.
Główną osią opowieści stała się autentyczna historia rodziny Stramerów, z powieści Mikołaj Łozińskiego ”Stramer”. Historia rodziny Nathana i Rywki, z ich tęsknotami, naturą i motywami podejmowanych decyzji. Rodziny, która nie przeczuwała rodzącego się nacjonalizmu i zbliżającego się końca ich świata.
Rytmowi budowania opowieści przyświecała idea fotoplastykonu. Z dawnych fotografii zostały wyjęte detale, które posłużyły do stworzenia kolaży, przeniesionych na przeźroczyste klisze, pozwalające na podglądanie tych szczegółów, tych okruchów, które mogłyby być przeoczone, niedostrzeżone, albo konieczne byłoby użycie szkła powiększającego lub wizjera. Tak więc powstały KLISZE PAMIĘCI – dosłownie i w przenośni.
Równie ważnym etapem tej pracy było TWORZENIE DYWANU z kawałków wielu dywanów. Ten proces przypominał budowanie mapy miasta z jego ulicami, sklepami, kawiarniami i wnętrzami domów. Rozwijanie dywanu przywołuje na myśl rozwijanie Tory, rozwijanie i zwijanie tajemnych przejść, podglądanie wnętrz domów żydowskich, uroczyste otwieranie bramy miasta, rozwijanie mapy, wytyczanie ścieżek życia, drogi ucieczki.
Historię opowiadają aktorzy: Monika Adamiec, Grażyna Tabor, Przemysław Buksiński i Aleksander Zelenko, a towarzyszą im muzycy: Piotr Madura, Paweł Maziarz, Piotr Dżuła i Damian Sąsiadek. Muzyczną narrację tworzą tropy dźwiękowe, motywy przedwojennego tanga, kołysanki czy modlitwy rozpoczynającej szabas, czasem da się usłyszeć także dalekie echa amerykańskiego swingu albo metaliczny, przeszywający dźwięk tonącego statku.
Dzięki czujnemu oku i uchu scenografki – Weroniki Krupy zmaterializowały się idee reżysersko – aktorskie zespołu. Widz wchodzi do przestrzeni, która wypełniona jest kliszami, przypominającymi ciemnię przedwojennego zakładu fotograficznego tarnowskiego fotografa Chaskela Bronsteina. Zamiast sceny, w głębi sali ustawiono podest, zbudowany z desek, który przywodzi na myśl trap statku, transformuje się w małą scenę kawiarni, gdzie dziewczyna śpiewa amerykańskie szlagiery, czasem staje się centrum miasta albo miejscem modlitwy czy zakładem fotograficznym. Całości obrazu towarzyszą projekcje wyświetlane na ceglanych ścianach i przeźroczystych, przepuszczających światło tkaninach.
Scenariusz: Grażyna Tabor (na podstawie powieści Mikołaja Łozińskiego „Stramer” oraz przywołanych wspomnień Tarnowian)
Reżyseria: Grażyna Tabor
Kostiumy: Barbara Wójcik-Wiktorowicz
Scenografia, kolaże, projekcja multimedialna: Weronika Krupa
Muzyka:
- Piotr Madura – instr. klawiszowe
- Paweł Maziarz – klarnet
- Piotr Dżuła – kontrabas
- Damian Sąsiadek – instrumenty perkusyjne
Obsada:
- Monika Adamiec
- Grażyna Tabor
- Przemysław Buksiński
- Alexander Zelenko
