Instytut Teatralny zaprasza 17 października o 18:00 na inauguracyjny wykład z cyklu „Biografie w teatrze polskim XXI wieku. Teksty – preteksty – performanse” zatytułowany „Teatr polski XXI wieku w kontekście zwrotu biograficznego. Wprowadzenie”. Wykład poprowadzi dr hab. prof. UŚ Beata Popczyk-Szczęsna. Wstęp bezpłatny, obowiązuje rezerwacja miejsc pod adresem bilety@instytut-teatralny.pl.
Biografie przeżywają renesans. W ciągu ostatnich kilku dekad zwiększyła się zarówno ilość publikowanych książek biograficznych, jak również grono ich czytelników. Zainteresowanie biografiami pojawia się w również w polskim teatrze – twórcy coraz chętniej adaptują konkretne biografie lub wykorzystują je jako jeden z istotnych wątków w spektaklu. Powstają też liczne dramaty inspirowane biografiami, które następnie funkcjonują dobrze i w obiegu czytelniczym, i scenicznym.
W pierwszym wykładzie, który stanowi wprowadzenie do całego cyklu, prowadząca wskaże wyznaczniki owego zwrotu biograficznego w kulturze i jego przejawy we współczesnej polskiej twórczości dramatyczno-teatralnej. Zastanowimy się nad charakterystyczną dla tego nurtu dominacją kreacyjności nad referencyjnością przekazu. Czy jest ona efektem nowego definiowania tożsamości jednostki? A może wypadkową postulatów nowej historiografii, w ramach której zdetronizowane zostało przekonanie o neutralności narracji i wiarygodności faktów?
Współczesna „gorączka biograficzna” (jak określał to François Dosse) polega na konfrontowaniu ze sobą różnych „wersji życia” człowieka, które ujęte są w określonej ramie światopoglądowej i zgodne z wzorcowymi dla danej epoki, narracyjnymi i retorycznymi schematami opowieści o ludzkim losie. Twórcy współczesnych spektakli są szczególnie wrażliwi na wspomniany aspekt produkcji biografii według apriorycznych reguł, które tylko pozornie wydają się neutralne. Dlatego też materiał biograficzny, który wykorzystują w swej pracy scenicznej, ma walor zdecydowanie pretekstowy – jest zazwyczaj punktem wyjścia, a nie jego centrum.
Podczas pierwszego wykładu zmapowany zostanie obszar praktyk teatralnych, dla których inspirację stanowiły biografie. Wskazane będą najważniejsze założenia kompozycyjne i dominanty estetyczne oraz podstawowe odmiany twórczości z nurtu biograficznego.
[Więcej o cyklu TUTAJ]
Beata Popczyk-Szczęsna
Dr hab. prof. UŚ., pracuje w Instytucie Nauk o Kulturze Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego. Badaczka dramatu i teatru współczesnego. Zajmuje się teorią i praktykami lektury tekstu dramatycznego, polską dramaturgią sceniczną, biografią w teatrze XXI wieku oraz problematyką doświadczenia w literaturze i sztukach widowiskowych. Autorka książek: „Postać Judasza w dramacie polskim XX wieku. Potyczki z referencją” (2003); „Dramaturgia polska po 1989 roku” (2013); „Powtórzenia i powroty. O dramaturgii Janusza Głowackiego” (2015).Współredaktorka tomów zbiorowych: „Dramat i doświadczenie” (2014), „Pisanie dla sceny – narracje współczesnego teatru” (2019). Członkini Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych, Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego oraz European Association for the Study of Theatre and Performance (EASTAP). Uczestniczyła w pracach Komisji Artystycznej VI i VII edycji Konkursu na Inscenizację Dzieł Dawnych Literatury Polskiej „Klasyka Żywa”, organizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego (2020-2021).
