30 czerwca w Instytucie Teatralnym odbył się uroczysty finał 31. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. W finale konkursu rywalizowało ze sobą 14 najciekawszych wystawień polskiego dramatu współczesnego z sezonu 2024/2025.
Finałowe spektakle zostały wybrane spośród 111 podlegających ocenie. Wśród finalistów znalazły się tytuły z 8 miast: Bielska-Białej, Kielc, Olsztyna, Opola, Słupska, Szczecina, Tarnowa i Warszawy.
Jury w składzie: Agata Biziuk (przewodnicząca), Martyna Kander, Sebastian Majewski, Marcelina Obarska i Agnieszka Wolny-Hamkało zdecydowało się przyznać 10 nagród i 2 wyróżnienia o łącznej wartości 145 tysięcy złotych.
Jako jury tegorocznej edycji Konkursu pragniemy serdecznie podziękować za ten zaszczyt i zaufanie, jakim nas obdarzono. Wybór spektakli z finałowej czternastki był dla nas nie tylko trudnym, ale i niezwykle inspirującym wyzwaniem. Praca nad werdyktem była aktem uważnego wsłuchiwania się w różnorodne głosy teatru – głosy często odmienne, niepokojące, czasem sprzeczne, ale zawsze intrygujące.
Nagrody dla najlepszych spektakli
„Orfeusz”, TR Warszawa, fot. Karolina Jóźwiak
Grand Prix 31. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej (w wysokości 50 tys. zł) zdobyli twórcy i wykonawcy spektaklu „Orfeusz” z TR Warszawa: Jacek Beler, Jan Dravnel, Mateusz Górski, Natalia Kalita, Anna Smolar, Tomasz Śpiewak, Justyna Wasilewska, Julia Wyszyńska, Anna Met, Natalia Sakowicz, Magdalena Gajdzica, Małgorzata Penkalla, Rafał Paradowski, Olga Ryl-Krystianowska, Katarzyna Gawryś, Tymoteusz Sarosiek, Wojciech Sobolewski, Monika Tuniewicz, Magda Igielska.
Indywidualną nagrodę za reżyserię spektaklu otrzymała Anna Smolar, a nagrodę aktorską za rolę w tym samym tytule zdobyła Justyna Wasilewska.
Pierwsza nagroda została przyznana twórcom spektaklu „Na borg” z Nowego Teatru im. Witkacego w Słupsku: Marcie Streker, Maciejowi Omylakowi, Katarzynie Leks, Maciejowi Zakrzewskiemu i Klaudii Kasperskiej.
„Na borg”, Nowy Teatr im. Witkacego w Słupsku, fot. Kamila Rauf-Guzińska
Nagrodę otrzymał także zespół aktorski w składzie: Bożena Borek, Igor Chmielnik, Krzysztof Kluzik, Jowita Kropiewnicka, Ewa Pająk, Piotr Sobera, Katarzyna Węglicka. Wyróżnienie za udział w spektaklu zostało przyznane zespołowi ludowemu „Klęcinianki” z Główczyc (Annie Pączkowskiej i Grażynie Pałuckiej) oraz Kole Gospodyń Wiejskich Stowięcino (Beacie Szkodzińskiej, Elżbiecie Wejer i Ewie Piepce).
Nagrodzony został również spektakl „Hotel ZNP” w reż. Kuby Kowalskiego z Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka w Łodzi: Maks Mac zdobył nagrodę za scenografię i kostiumy, aktorka Paulina Walendziak za rolę Belci, a za stworzenie warstwy muzycznej nagrodzeni zostali Olo Walicki (muzyka) i Antoni Włosowicz (improwizacje muzyczne).
„Hotel ZNP”, Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi, fot. HaWa
Kuba Golla zdobył nagrodę za role w spektaklach „Baśń o wężowym sercu” w reż. Marcina Libera z Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach i „Człowiek jaki jest, każdy widzi” w reż. Katarzyny Minkowskiej z Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach oraz Nowego Teatru w Warszawie (koprodukcja).
„Baśń o wężowym sercu”, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, fot. Natalia Kabanow
Nagrodę im. Jana Świderskiego, ufundowaną przez Zarząd Sekcji Teatrów Dramatycznych Związku Artystów Scen Polskich, przyznano Lucii Svobodovej-Vranie, reżyserce spektaklu „Zmień się” z Olsztyńskiego Teatru Lalek.
„Zmień się”, Olsztyński Teatr Lalek, fot. Bartek Warzecha
Jury konkursu przyznało także wyróżnienie dla Michała Dobruckiego za scenografię do spektaklu „Dom niespokojnej starości” w reż. Michała Buszewicza z Teatru Współczesnego w Szczecinie.
„Dom niespokojnej starości”, Teatr Współczesny w Szczecinie, fot. Piotr Nykowski
Teatr nigdy nie był i nie będzie dziedziną obiektywną. Dlatego nasz werdykt traktujemy jako próbę wskazania tych realizacji, które – spośród spektakli wyselekcjonowanych przez komisję – najmocniej podjęły dialog i zarezonowały z pytaniem: czym jest dziś dla nas sztuka współczesna w teatrze? Jakie znaczenie ma dla dzisiejszego widza i do czego jest w stanie go zaprosić. Chcemy zwrócić szczególną uwagę na wartość artystycznego poszukiwania, wrażliwości, odwagę myślenia i ideowej integralności oraz gotowość do ryzyka – powiedzieli członkowie i członkinie Jury.
Nagrody i wyróżnienia dramaturgiczne
Finałowe spektakle wybierała Komisja Artystyczna w składzie: Adam Karol Drozdowski, Dominik Gac, Kamila Łapicka, Eryk Maciejowski, Anna Pajęcka, Jacek Sieradzki (przewodniczący) i Wiktoria Wojas. Komisja uhonorowała łącznie 14 dramaturgów i dramaturżek.
Nagrody za najlepsze teksty dopuszczone do Konkursu otrzymali:
- Bartosz Cwaliński i Stanisław Chludziński za tekst „Miło cię było zobaczyć”,
- Julia Holewińska za tekst „Anioły w Warszawie”,
- Małgorzata Maciejewska za dramat „Na borg” i za adaptację powieści Izabeli Tadry „Hotel ZNP”,
- Artur Pałyga za teksty: „Każdego dnia jest mi żal” i „Zupełnie inne Święta”,
- Anna Wakulik za tekst „Biedermannowie”.
Komisja Artystyczna przyznała aż 9 wyróżnień dla autorek i autorów tekstów. Twórcami najciekawszych adaptacji tekstów niedramatycznych okazali się Szymon Adamczak za adaptację tekstu Macieja Jakubowiaka „Hanka. Opowieść o awansie” do spektaklu „Skok wzwyż” oraz Tomasz Walesiak za adaptację tekstu Marzeny Matuszak „Człowiek jaki jest, każdy widzi”. Tadeusz Pyrczak i Julia Nowak, autorzy tekstu „Australia”, zostali z kolei wyróżnieni za najciekawszy debiut w sezonie 2024/2025. Za najciekawsze teksty dla młodego widza Komisja uznała dramat Sandry Szwarc „28 dni z życia dziewczyny” oraz (dla jeszcze młodszej publiczności) tekst „Kreska” Honoraty Mierzejewskiej-Mikoszy. Przyznano także dwa równorzędne wyróżnienia za najciekawsze teksty stawiające pytania o przyszłość: dla Andrzeja Błażewicza i Mikity Iłinczyka za tekst „Pigmalion” oraz dla Piotra Fronia za tekst „ONO-1”. Doceniono także wszechstronność tematyczną i gatunkową Mariusza Gołosza (za teksty: „Faustyna. Falsyfikat”, „POV: masz 12 lat i prze****ne” i „Trina. Niech nie gaśnie nigdy”) oraz Darii Sobik („Bajtle”, „Mitologia. Nie-boginie”, „Zmęczone”).
Nagrody dla teatrów
Komisja Artystyczna wyróżniła nagrodami także trzy teatry: Olsztyński Teatr Lalek oraz Teatr Dramatyczny m. st. Warszawy im. Gustawa Holoubka zostały docenione dzięki istotnej obecności współczesnej dramaturgii i – szerzej – literatury polskiej w ich repertuarach w sezonie 2024/2025. Z kolei Fundacja Szafa Gra w Ornontowicach otrzymała nagrodę za łączenie tradycji lokalnej ze współczesną dramaturgią.
W świecie coraz bardziej podatnym na wpływ uproszczeń i polaryzacji – to właśnie teatr pozostaje przestrzenią, w której można zadawać trudne pytania i próbować formułować odpowiedzi, które nie zamykają, lecz otwierają – powiedziało Jury Konkursu. – Chcieliśmy dodać, że z głębokim niepokojem i smutkiem obserwujemy sytuację w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach. Zauważamy podważenie wyników konkursu na dyrektora Zdrojowego Teatru Animacji w Jeleniej Górze. Stanowczo protestujemy przeciwko politycznej manipulacji, która uderza w godność twórców, w autonomię teatru i w jego podstawową funkcję, jaką jest służba publiczna. Jako członkowie jury wierzymy, że prawda, odwaga i solidarność mają sens. A my – artyści mamy moc. I że to one – nie przemoc symboliczna i ekonomiczna ani interes polityczny – powinny kształtować przyszłość instytucji kultury.
