29.01.2020
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej zapraszają do udziału w międzynarodowej konferencji naukowej poświęconej sztuce cyrkowej, która odbędzie się w dniach 6-8 maja. Zgłoszenia abstraktów przyjmujemy do 16 marca.
Cyrk: genealogie, imaginaria, translacje
Międzynarodowa konferencja naukowa
organizowana w ramach cyklu:
„W ŚWIECIE WIDOWISK”
Termin: 6–8 maja 2020
Miejsce: Instytut Teatralny im Zbigniewa Raszewskiego
Badania nad cyrkiem nie mają w Polsce ugruntowanej pozycji, a jeśli już są podejmowane, to jako uzupełnienie historii kultury popularnej, antropologii widowisk, performatyki, animal studies, studiów miejskich czy filmoznawstwa. Cyrk został niemal całkowicie zdeprecjonowany również w aktualnie obowiązujących, wciąż powielanych hierarchiach i dystynkcjach kulturowych. Tymczasem przeobrażenie się luźnego zbioru „sztuk cyrkowych”, kuglarstwa i dell’arte w wyrazistą instytucję nowożytnego cyrku i w autonomiczną dziedzinę sztuki było jedną z cezur formowania się modernitas w obrębie nowoczesnej kultury miejskiej. Umieszczany zazwyczaj najniżej w hierarchii sztuk lub z nich rugowany, cyrk pełnił równocześnie rolę inspirującego repozytorium form. Funkcjonował doraźnie jako laboratorium technologicznych innowacji czy quasi-instytucja edukacyjna. Prekursorsko propagował wzorce nowoczesnego życia: mobilności społecznej, treningu fizycznego i estetyk cielesności, kultu celebrytów i superbohaterów. Odegrał znaczącą rolę w powstaniu nowoczesnych mediów i profesjonalnego sportu.
Proponujemy powrót do wciąż nierozstrzygniętego pytania o pozycję cyrku w środkowoeuropejskiej odmianie nowoczesności. Z jednej strony był on instytucją życia społecznego, podlegającą przeobrażeniom, posiadającą swoją, niedostatecznie opisaną i udokumentowaną, bogatą historię związaną z konkretnymi ludźmi i miejscami. Z drugiej – stanowił rozrastające się wraz z upływem czasu imaginarium: archiwum form, wyobrażeń, wzorców kulturowych, typów symbolicznych i praktyk kulturowych. Cyrk odcisnął swój ślad we wszystkich odmianach sztuk, w każdym niemal rodzaju produkcji artystycznej. Jego cywilizacyjna i kulturowa pozycja opierała się na dynamicznych, niepokojących paradoksach: była wpływowa i marginalna, wzbudzała fascynację, a jednocześnie pogardę. Cyrk stanowił realizację cywilizacyjnego marzenia o sztuce egalitarnej, a zarazem – jak pisze Starobinski w eseju „Wydrwieni zbawcy” – dostarczał nowoczesnemu umysłowi obrazu „hiperbolicznego skoku poza jakikolwiek sens”. Nieistniejąca, a przecież przez wielu uprawiana dziś „cyrkologia” potrafi na nowo rozpalać umysły – w obszarze jej zainteresowania widnieje w końcu długi rejestr aktualnie dyskutowanych tematów, bogaty katalog obsesji współczesności.
Zależy nam, aby konferencja umożliwiła dialog ponad i pomiędzy dziedzinami oraz dyscyplinami; dlatego zapraszamy do udziału badaczy teatru, filozofów, historyków, historyków sztuki, antropologów, socjologów, literaturoznawców, medioznawców, etc.
Tematy:
Cyrk: archaiczność dziś i proto-nowoczesność u narodzin nowoczesności
Cyrk w perspektywie archeologii mediów
Nienapisana historia cyrku w Europie Środkowo-Wschodniej
Cyrkowe mikrohistorie, historie lokalne, historie osobiste
Instytucjonalizacja cyrku, społeczna historia cyrku
Filozoficzne rozważania o cyrku, metafora cyrku w języku filozofów
Cyrkowe języki i formy (przestrzeń, muzyka, obraz)
Osiągnięcia nauki i techniki w cyrku, cyrk a idea postępu
Teatralność cyrku – cyrk w teatrze
Cyrk u narodzin filmu, tańca współczesnego, kabaretu
Cyrk a sport
Cyrk jako archiwum motywów i cytatów dla literatury, teatru, sztuk wizualnych, filmu, komiksu, reklamy, etc.
Religijne korzenie cyrku, cyrk a rytuał
Ideologie polityczne na arenie cyrkowej: cyrk a idea narodowa, podboje kolonialne, faszyzm, cyrk w okresie komunizmu
Kontrkultura i nowy cyrk, cyrk jako sztuka krytyczna
Publiczność w cyrku
Nieoczywiste związki cyrku z karnawałem, ludyczność cyrku
Cyrk jako imaginarium nowoczesności i ponowoczesności: repozytorium symboli fascynujące romantyków i modernistów (Starobiński), impuls dla awangard (Peiper), feeryczne doświadczenie metropolii (Krakauer, Benjamin), jedna z mitologii nowoczesności (Barthes)
Cyrk jako przestrzeń nostalgii, transgresji, panoptikum
Abstrakt zawierający do 300 słów wraz krótkim biogramem prosimy nadsyłać do 16 marca 2020 na adresy: gkondrasiuk@instytut-teatralny.pl i s.siedlecka@uw.edu.pl. Termin potwierdzenia udziału w konferencji: 23 marca. Języki konferencji: polski, angielski. Obowiązuje opłata konferencyjna: 200 zł (pracownicy naukowi), 100 zł (doktoranci). Wybrane artykuły zostaną opublikowane w czasopismach punktowanych.
________________________________________________
ENGLISH
Circus: genealogies, imaginaries, translations
International Academic Conference
organised as part of the cycle:
‘IN THE WORLD OF SPECTACLES’
Zbigniew Raszewski Theatre Institute
Institute of Western and Southern Slavic Studies at the University of Warsaw
Institute of Polish Philology at Maria Curie-Skłodowska University in Lublin
When: May 6-8 2020
Where: Zbigniew Raszewski Theatre Institute
Academic research related to the circus is hardly a well-established discipline in Poland. Generally, scholarly undertakings focusing on the circus are supplementary to the studies of history of popular culture, anthropology of performance, performance studies, animal studies, urban studies or film studies. The circus has been almost entirely absent from the current, continually reproduced cultural hierarchies and distinctions. Meanwhile, the transformation of the loosely defined field of ‘the circus arts’, juggling and dell’arte into a distinct institution of the modern circus and an autonomous field of art was one of the turning points in the formation of modernitas within contemporary urban culture. Typically considered as the lowest in the hierarchy of arts or eliminated from it altogether, the circus also played the role of an inspiring repository of forms. It functioned on an ad hoc basis as a laboratory for technological innovations or an educational quasi-institution. The circus was also the precursor in propagating the standards of modern living: social mobility, physical training and aesthetics of corporality, the worship of celebrities and superheroes. It also played a significant role in the emergence of modern-day media and professional sport.
We propose a return to the ever-unresolved question of the position of circus within the Central European variety of modernity. On the one hand, circus was an institution of social life, subject to transformation and possessing its own, insufficiently described and documented and yet rich history associated with specific people and places. On the other hand, it was an imaginary that has grown with the passage of time: an archive of forms, images, cultural patterns, symbolic links and cultural practices. The circus has left its mark on all types of art and almost every kind of artistic production. Its civilizational and cultural position was based on dynamic, disturbing paradoxes: it was influential and marginal, and simultaneously aroused fascination and contempt. The circus was the realization of the civilizational dream of egalitarian art, and at the same time – as Starobiński writes in his essay ‘Portrait de l’artiste en saltimbanque’ [Portrait of the Artist as Saltimbanque] – provided modern thought with an image of a ‘hyperbolic leap beyond any reason.’ Today circademics – the officially non-existent and yet practiced by many – branch of academic studies can provoke and inspire. Its interests include, after all, a long list of currently discussed topics, a rich catalogue of the obsessions of contemporary times.
We hope that the conference will foster dialogue across and beyond the various academic fields and disciplines. Therefore, we invite theatre researchers, philosophers, historians, art historians, anthropologists, sociologists, literary scholars, and media scholars to attend.
Themes:
Circus: archaic today and proto-modernist at the cusp of the modern era
Circus – a media archaeology perspective
The unwritten history of the circus in Central and Eastern Europe
The micro-histories, local stories, and personal tales of the circus
The institutionalization and social history of the circus
Philosophical considerations, the circus metaphor in the language of philosophers
The languages and forms of the circus (space, music, image)
Scientific and technological achievements in the circus, circus and the idea of progress
Theatricality of the circus – circus and theatre
Circus and the birth of film, contemporary dance, and cabaret
Circus and sport
Circus as an archive of motifs and quotes used in literature, theatre, visual arts, film, graphic novels, advertising, etc.
The religious roots of circus, circus and ritual
Political ideologies within the circus arena: the circus and the idea of the nation state, colonial conquests, fascism; circus during the communist period
Counterculture and the new circus, circus as a form of critical art
Circus audiences
The unapparent links between the circus and the carnival, the ludic aspects of circus
Circus as the imaginary of modernity and postmodernity: a repository of symbols that have fascinated the romantics and modernists (Starobiński), an impulse for the avant-garde (Peiper), a frenetic experience of the metropolis (Krakauer, Benjamin), one of the mythologies of modernity (Barthes)
Circus as a space of nostalgia, transgression, panopticon
An abstract of no more than 300 words and a short biography should be sent by 16 March 2020 to the following email addresses: gkondrasiuk@instytut-teatralny.pl and s.siedlecka@uw.edu.pl. Deadline for confirming participation in the conference: 23 March. Conference fee: PLN200/ EUR47 (academics), PLN100/ EUR24 (PhD students). Conference languages: Polish, English. Selected articles will be published in ranked academic journals.
Assael, Brenda, The Circus and Victorian Society, Charlotteville 2005.
Biskupski, Łukasz, Miasto atrakcji. Narodziny kultury masowej na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 2013.
Bogdan, Robert, Freak Show. Presenting Human Oddities for Amusement and Profit, Chicago–London 1990.
Cirkus pictus: zázračná krása a ubohá existence: výtvarné umění a literatura 1800-1950, red. Tomáš Winter, Praha 2017.
Connor, Steven, Kulturowa historia brzuchomówstwa, Kraków 2009.
Cyrk w świecie widowisk, red. Grzegorz Kondrasiuk, Lublin 2017.
Danowicz, Bogdan, Był Cyrk Olimpijski, Warszawa 1984.
Dudzik, Wojciech, Struktura w antystrukturze. Szkice o karnawale i teatrze, Warszawa 2013.
Godlewski, Piotr, Atletyka pod cyrkowymi namiotami: protosportowy charakter widowisk cyrkowych przełomu XIX i XX w. w Europie Wschodniej, „Wychowanie Fizyczne i Sport: studia i materiały” 2000, nr 2.
Handelman, Don, Symbolic types, the body, and circus, “Semiotica” 85 (3-4), 1991.
Kracauer, Siegfried, Wędrujący trzej pierroci; Akrobata – śliicznie!; Variete – program dzisiejszy; Jasnowidz w Variete; „Gorączka złota”; „Światła wielkiego miasta”; Triumf Chaplina; O filmie „Cyrk”, „Przegląd Kulturoznawczy” 2011, nr 2.
Lybeck, Eleanore, All on Show. The circus in Irish literature and culture, Oxford 2019.
Mościcki, Paweł, Chaplin: przewidywanie teraźniejszości, Gdańsk 2017.
Muschg, Walter, Tragiczne dzieje literatury, Warszawa 2010.
Nie tylko klaun i tygrys. Szkice o sztuce cyrkowej, red. Małgorzata Leyko, Zofia Snelewska-Stempień, Łódź 2019.
Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, red. Tomasz Majewski, Warszawa 2009.
Siedlecka Sylwia, Ciało narodu. Przypadek artysty cyrkowego Zyszego Breitbarta, „Kultura Popularna” 2016, 1 (47), s. 91–100.
Starobinski, Jean, Portrait de l’artiste en saltimbanque, Geneve 1970.
Sulej, Karolina, Wszyscy jesteśmy dziwni. Opowieści z Coney Island, Warszawa 2018.
Sznajderman, Monika, Błazen. Maski i metafory, Warszawa 2014.
Wieczorkiewicz, Anna, Monstruarium, Gdańsk 2010.
Zielinski, Siegfried, Archeologia mediów: o głębokim czasie technicznie zapośredniczonego słuchania i widzenia, Warszawa 2010.
Žene & Cirkus / Women & Circus, red. Ivan Kralj, Zagreb 2011.
