fbpx
„PRL: teatr studencki i inny” | „Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL

„PRL: teatr studencki i inny” | „Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL

Określenie „śmierć na raty”, które użył jako pierwszy Lech Śliwonik, chyba najlepiej oddaje trwający prawie dekadę proces zamierania wspólnoty środowiskowej.
opublikowano 21 listopada 2022
Instytut Teatralny zaprasza 15 grudnia o godz. 17:00 na ostatni wykład prof. Tadeusza Kornasia pt. „Śmierć na raty – teatr studencki a zmierzch PRL”. Wykład odbywa się w ramach cyklu „PRL: teatr studencki i inny”. Bezpłatne zaproszenia dostępne są na stronie Instytutu oraz w serwisie GoOut.net.

 

Po wprowadzeniu stanu wojennego teatr studencki przeżywał głęboki kryzys. Zlikwidowano wszystkie środowiskowe festiwale – pierwszy (Krakowskie Reminiscencje Teatralne) odbył się dopiero w marcu 1983 roku. Niektóre z teatrów straciły wtedy swoje siedziby czy miejsca prób. Dla wielu grup wprowadzenie stanu wojennego było równoznaczne z końcem istnienia. Rozpierzchła się też wierna publiczność teatrów studenckich.

Historia zjawiska nazywanego niegdyś teatrem alternatywnym powoli rozpadała się na historie poszczególnych grup, które, choć przetrwały, w zasadzie przestały tworzyć jednolite środowisko. Brakło rytmu wspólnych dążeń i poszukiwań, regularnych spotkań, wymiany światopoglądowej, chłonnej widowni. Powstawały wciąż bardzo ciekawe spektakle tworzone przez Teatr Ósmego Dnia, Akademię Ruchu, Provisorium, Scenę Plastyczną KUL i inne grupy, lecz coraz częściej były to działania we własnym imieniu, nie tworzące już tożsamości całego ruchu młodego teatru.

W przypadku najmłodszych grup coraz wyraźniej zacierała się różnica między teatrem studenckim a amatorskim. Gdy w 1985 roku wznowiono festiwal studenckich teatrów debiutujących Start, okazało się, że dla większości teatrów balast tradycji teatru studenckiego był już tylko zbędnym i niepożądanym ciężarem. W 1989 roku w ogóle usunięto z nazwy festiwalu słowo „studencki”, a podczas otwartej festiwalowej dyskusji padły słowa: ”starzy nie mogą nas dziś zrozumieć, bo żyją wspomnieniami i dzień dzisiejszy porównują do przeszłości”. Przerwane zostały międzypokoleniowe więzy, które przez ponad trzy dekady stanowiły o ciągłości ruchu.

Te i inne jeszcze przyczyny spowodowały zamieranie ruchu teatru studenckiego. Określenie „śmierć na raty”, które użył jako pierwszy Lech Śliwonik, chyba najlepiej oddaje trwający prawie dekadę proces zamierania wspólnoty środowiskowej. Ten rozpad zapoczątkował stan wojenny, a zakończyła transformacja ustrojowa w 1989 roku.

Podczas ostatniego już wykładu z cyklu „PRL: teatr studencki i inny” prof. Tadeusz Kornaś opowie o procesie zamierania ruchu. Ale, niejako na przekór tej schyłkowej tendencji, przedstawi także kilka wyśmienitych spektakli, które powstały w jego kręgu w latach 1982-1989.

Bezpłatne zaproszenia na wykład (15.12, godz. 17:00) dostępne są na stronie Instytutu oraz w serwisie GoOut.net.


Harmonogram wykładów

3.02 | Czas odwilży. STS, Bim-Bom i inni
3.03 | Nowa dramaturgia, nowa poezja, nowa wizualność… mała stabilizacja
31.03 | Wokół polskiej „kontrkultury” – przełom lat 70.
21.04 | Parateatr – Para-ra-ra
23.06 | Festiwale, festiwale…
22.09 | Zawodowcy!? Teatr Ósmego Dnia, Akademia Ruchu, Teatr STU i inni
20.10 | Kultura poza centrum – Gardzienice, Węgajty i inne ośrodki
10.11 | Karnawał i wojna – teatr studencki w okresie „Solidarności” i po stanie wojennym
15.12 | „Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL


 

Cykl wykładów „PRL: teatr studencki i inny”

Wykłady z cyklu „PRL: teatr studencki i inny” dotyczyć będą działalności polskich teatrów studenckich oraz „poszukujących” w okresie PRL-u. W centrum opowieści znajdą się teatry, które w literaturze określane były jako studenckie (STS, Bim-Bom, Kalambur, Teatr STU, Teatr Ósmego Dnia, Teatr 77, Akademia Ruchu i inne). Jednak obok nich istniała cała grupa teatrów, które trudno zaklasyfikować, a które wpływały na rozwój ruchu studenckiego, choć działały w odmiennych strukturach organizacyjnych (jak choćby teatr uliczny, inicjatywy parateatralne, teatr drugoobiegowy po stanie wojennym…). „Inny teatr” w rozumieniu Tadeusza Kornasia to także Grotowski i Gardzienice, Węgajty. Bez Grotowskiego, jako punktu odniesienia, trudno wyobrazić sobie przekształcenia w ruchu studenckim, Gardzienice zaś od późnych lat 70. stanowiły ważną wyspę teatru alternatywnego. Gdzieś w tle jest jeszcze Tadeusz Kantor oraz różnorakie działania plastyczne. Cały ten konglomerat stanowił niezwykłe środowisko polskiego teatru w czasach PRL-u.


Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego jest Narodową Instytucją Kultury finansowaną ze środków budżetu Państwa.

(Przeczytaj więcej na ten temat)

minione daty

Data Godzina Wydarzenie Wstęp
czwartek 15.12.2022
17:00
17:00 Rezerwacja zaproszenia

Powiązane

„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek
„Śmierć na raty” – teatr studencki a zmierzch PRL | Fot. Rafał Latoszek

Zobacz również

Ten serwis korzysta z cookies Polityka prywatności