fbpx
Dostojewski i kobiety

Dostojewski i kobiety

Postaci kobiet u Dostojewskiego były tylko tłem dla męskich tragedii, dlatego nie znajdziemy w jego twórczości postaci silnych, mądrych kobiet. A miałby z czego czerpać.
opublikowano 6 grudnia 2022
Sylwia Frołow po wydaniu książki o kobietach Czechowa wzięła pod lupę kobiety innego rosyjskiego twórcy, Fiodora Dostojewskiego. Powstała książka portretująca nie tylko ważne kobiety w jego życiu, ale także analizująca uwiecznienie ich w postaciach z jego książek.

 

Autorka postawiła sobie za zadanie udowodnienie, że bez najbliższych mu kobiet, nie byłoby Dostojewskiego. Pochylając się nad jego dzieciństwem zauważa, że Dostojewski byłby dziś uznany za pacjenta z syndromem dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej (DDD). Ale z urazów dzieciństwa potrafił zrobić wielką literaturę. Prototypem jego bohaterek o imieniu Sonia była jego matka, osoba łagodna, pokorna i bezbronna.

W młodości dużo czytał i pisał, zamknięty w sobie i nerwowy miał jasno wytyczony cel: zostać wielkim pisarzem. Jako samotny dwudziestolatek bał się kobiet. Podobno po przedstawieniu mu petersburskiej piękności zemdlał. Dostojewski w młodości był bywalcem salonu Panajewów. Gospodyni, piękna, pewna siebie kobieta stała się prototypem siostry Raskolnikowa, Duni ze „Zbrodni i kary”. Metodą Dostojewskiego na kobiety, było wywołanie w nich współczucia dla niego. Chętnie opowiadał kobietom historię ułaskawienia go tuż przed rozstrzelaniem i cel osiągał . Budził ich współczucie. „Pierwszy raz w życiu widziałam człowieka mądrego, dobrego, lecz nieszczęśliwego, jakby przez wszystkich odtrąconego, i głębokie współczucie zrodziło się w moim sercu” – pisze we „Wspomnieniach” jego druga żona Anna.

Cechy swojej pierwszej żony Marii nadał Nastasji Filipownie w „Idiocie”. Nastasja Filipowna to połączenie cech pierwszej żony Dostojewskiego i cech, wywodzącej się ze środowiska nihilistów Apolinarii Susłowej, z którą Dostojewski miał romans. Obie kobiety nadały także cechy swoich osobowości Katierinie Iwanownej Marmieładowej ze „Zbrodni i kary”. Polina stała się także pierwowzorem Praskowii w „Graczu”.

Druga żona Dostojewskiego Anna Grigoriewna została uwieczniona w postaci Nietoczki Niezwanowej w 1849 roku, kiedy Anna miała trzy lata. Bohaterka „utkwiła w matni toksycznej miłości do ojczyma szantażującego ją emocjonalnie” – pisze Frołow. Dostojewski był obiektem takiej toksycznej miłości ze strony swojej drugiej żony. Hazardzista, szantażował ją ciągle, że rzuci się z okna, jeśli będzie miała do niego choćby cień pretensji. Męczył ją bezpodstawną zazdrością. Ale bez poświęcenia i miłości drugiej żony Anny nie byłoby „Idioty”, „Biesów” i „Braci Karamazow”.

Ostatni rozdział książki Frołow poświęca spowiedzi Stawrogina z „Biesów”. Zastanawia się, czy Dostojewski zgwałcił dziewczynkę, ponieważ taki opis swoich odczuć mógł napisać tylko pedofil. Innym tropem jest trauma z dzieciństwa, kiedy zgwałcono dziewczynkę, z którą się bawił. Dostojewski prawdopodobnie ulegał perwersji w myślach. „W każdy brudny zakamarek duszy wkładał bowiem cząstkę siebie” – pisze Frołow.

Postaci kobiet u Dostojewskiego były tylko tłem dla męskich tragedii, dlatego nie znajdziemy w jego twórczości postaci silnych, mądrych kobiet. A miałby z czego czerpać. Przyjaźnił się z wieloma kobietami, które jako pierwsze ukończyły w Rosji studia. W jego życiu, to kobiety stały na pierwszym planie.


 

Sylwia Frołow, „Nasz biedny Fiedia”
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021.


Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego jest Narodową Instytucją Kultury finansowaną ze środków budżetu Państwa.

(Przeczytaj więcej na ten temat)

Powiązane

Zobacz również

Ten serwis korzysta z cookies Polityka prywatności