Teatr TR Warszawa, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego oraz partnerzy zapraszają do udziału w BALTIC TRANSFER* Festival – przeglądzie nowych form teatru, muzyki, dramaturgii i audioinstalacji z krajów bałtyckich. BTF to w założeniach organizatorów festiwal ponad granicami, efekt dwuletniej współpracy z instytucjami z Estonii, Litwy i Łotwy. Na scenie TR Warszawa produkcje przedstawią: Jaunimo Teatras z Wilna, Dirty Deal Teatro z Rygi i New Theatre Institute of Latvia oraz Centrum Teatralne Vaba Lava z Tallinna. W Instytucie Teatralnym będzie można wziąć udział w trzech wydarzeniach towarzyszących festiwalowi: pokazie filmu „Dramatyczny rok” w reżyserii Marty Pulk [Estonia], czytaniu scenicznym „Beatrice” Siret Campbell w reżyserii Olgi Ciężkowskiej [Estonian Theatre Agency, Estonia] oraz w debacie „Teatr krajów bałtyckich dzisiaj”.
W programie festiwalu znalazły się zarówno premierowe propozycje teatru repertuarowego, jak niezależne produkcje twórców wspieranych przez partnerskie instytucje. To teatr nowej generacji, który poszukuje artystycznego napędu w różnych obszarach sztuki i rzeczywistości. Teatr, który zaskakuje – głęboką rewizją traumatycznej przeszłości, wnikliwym spojrzeniem w teraźniejszość, świeżą i odważną perspektywą na przyszłość.
Ważnym nurtem będzie teatr non-fiction, który reprezentują spektakle „Być nacjonalistą” z ryskiego Dirty Deal Teatro i „Śniłem śniłem” z wileńskiego Jaunimo Teatras. Pierwszy, wyreżyserowany przez Valtersa Sīlisa, jest sceniczną spowiedzią Matīssa Gricmanisa, byłego aktywisty łotewskiej partii nacjonalistycznej, który opowiada o mechanizmach ruchu nacjonalistycznego. W ramach festiwalu pokazana zostanie specjalnie przygotowana wersja performatywna spektaklu, w której głównemu bohaterowi towarzyszyć będą aktorzy TR Warszawa. Drugi to praca reżyserki Kamilė Gudmonaitė i dramaturżki Teklė Kavtaradze – audioinstalacja, oparta na wywiadach ze skazanymi na dożywocie sprawcami zbrodni i rodzinami ich ofiar, stawiająca pytanie o możliwość zadośćuczynienia i wybaczenia. Podczas festiwalu zaprezentujemy specjalnie przygotowaną polską wersję dubbingową instalacji „Śniłem śniłem”, do której głosów użyczyli aktorzy TR Warszawa: Magdalena Kuta i Mirosław Zbrojewicz, zaś z litewskiego przełożył oraz wyreżyserował Jan Dravnel.
Do czasów transformacji, kiedy w krajach bałtyckich gwałtownie rozwijała się przestępczość zorganizowana nawiązuje spektakl „Miałam kuzyna” według dramatu Rasy Bugavičute-Pēce z Centrum Teatralnego Vaba Lava z Tallinna. To oparta na osobistej historii opowieść o kuzynie autorki, jednym z przywódców kowieńskiej mafii, który w 2015 roku w wieku 27 lat został zamordowany przez płatnych zabójców z Estonii. Jakie okoliczności społeczne i osobiste motywacje sprawiają, że ktoś ryzykuje życiem, aby zostać królem świata? Próbą portretu społeczeństwa czasów transformacji jest także spektakl „Dwa garaże” łotewskiego reżysera Elmārsa Seņkovsa z Vab Lava z Tallinna. „Dwa garaże” rozgrywają się równolegle w Estonii i na Łotwie. Opowiadają historię młodych mężczyzn, którzy wchodzą w dorosłe życie w momencie odzyskania niepodległości. Reżyser skupia się na dziwnej przestrzeni garażu, miejscu, które było schronieniem zarówno dla homo sovieticus, jak i nowego obywatela demokratycznej republiki.
Obok teatru non-fiction zobaczymy adaptacje dwóch XX-wiecznych powieści. Wileński kompozytor Arturas Bumšteinas, współpracujący z krakowskim festiwalem Unsound i warszawską wytwórnią Bôłt Records pokaże „Metodę Urbantschitscha” według „Kalkwerku” Thomasa Bernharda z wileńskiego Jaunimo Teatras. Publiczność festiwalu zaprosimy także na spektakl „Brat snu” w reżyserii Adomasa Juški – przedstawienie oparte na powieści Roberta Schneidera, której bohaterem jest młody muzyk-organista, obdarzony wyjątkowym słuchem.
WYDARZENIA BTF w Instytucie Teatralnym
W ramach programu towarzyszącego zaprezentujemy w Instytucie Teatralnym czytanie sceniczne nagradzanej sztuki „Beatrice” (reżyseria: Olga Ciężkowska; wstęp wolny) estońskiej dramatopisarki Siret Campbell, która stawia pytanie o tożsamość człowieka w epoce cyfrowej (19.10). Wieczór zakończymy rozmową z twórczyniami i twórcami oraz z autorką dramatu (prowadzenie: Roman Pawłowski).
Dzień wcześniej na Jazdowie będzie można zobaczyć film dokumentalny „Dramatyczny rok” (bilety w cenie 15 zł) w reżyserii Marty Polk. Pokazuje on fenomen kultury teatralnej w Estonii, która znajduje się w światowej czołówce jeśli chodzi o frekwencję w teatrach. W tym liczącym 1,3 mln mieszkanek i mieszkańców kraju liczba widzów teatralnych przekracza rocznie 1,2 mln. Film pokazuje, że teatr może być nie tylko rozrywką, ale przestrzenią osobistej wolności. Po projekcji (ok. godz. 21:45) zaplanowaliśmy spotkanie z Alissiją-Elisabet Jevtjukovą, bohaterką filmu.
Ostatnim wydarzeniem w Instytucie Teatralnym będzie debata z twórczyniami/twórcami teatralnymi z Litwy, Łotwy, Estonii i Polski na temat współczesnego teatru i jego otoczenia społeczno-politycznego (prowadzenie: Roman Pawłowski). Odbędzie się ona 20 października o godz. 17:00 (wstęp wolny).
