Monolog praktyka, mającego za sobą 80 lat oglądania teatru i ponad 70 lat pracy w nim, gorliwego teatromana, pedagoga, entuzjasty teatru dzisiejszego – oryginalny podręcznik reżyserowania.

Jan Maciejowski swojemu monologowi praktyka, mającego za sobą osiemdziesiąt lat oglądania teatru i ponad siedemdziesiąt lat pracy w nim, jawnego „fascynata” sztuki teatru oscylującego pomiędzy profesjonalną, analityczną refleksją nad jej przejawami a emocjonalnie nacechowanym zauroczeniem zjawiskami teatralnymi i niedefiniowalną „tajemnicą teatru”, nadgorliwego wręcz teatromana, którego swoiście monumentalne doświadczenia widowniane stają się po prostu świadectwem historycznym, rzetelnego wreszcie entuzjasty teatru dzisiejszego – dał tytuł Gra w reżyserię. Od kształcenia do tworzenia. W dodatku Maciejowski, nauczyciel reżyserów i aktorów, metodą persyflażową wystylizował swoją książkę na niby podręcznik, niby samouczek, czy też quasi-niezbędnik dla adeptów i lubowników reżyserowania

– Henryk Izydor Rogacki, ze wstępu

JAN MACIEJOWSKI

(ur. 1930) – reżyser teatralny i telewizyjny, ­dyrektor ­teatru, pedagog. Pochodzi z inteligenckiej rodziny ziemiańskiej o tradycjach patriotycznych. Wychowywał się w Płocku, potem w Łodzi. W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie, gdzie kształcił się w prywatnej szkole powszechnej Marii Ostaszewskiej, równocześnie zdobywając doświadczenia aktorskie w półjawnym teatrze lalek „Baj”. Jako dwunastolatek wstąpił do Szarych Szeregów. W powstaniu warszawskim był łącznikiem Armii Krajowej. Został uwięziony przez Niemców w obozie w Braunschweigu. Po wyzwoleniu przez Amerykanów trafił do Dywizji Pancernej gen. Maczka, gdzie pełnił służbę mechanika. Do kraju wrócił w 1947. W ­latach 1949–1953 studiował reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie.

Twórca wielu głośnych, nagradzanych i dyskutowanych przedstawień (między innymi laureat nagrody im. Leona Schillera). Za sprawą inscenizacji Wyzwolenia Wyspiańskiego w 1969 roku zyskał miano reżysera, który „ma ­pomysły”. Rozgłos przyniosły mu wystawienia Otella, Ryszarda III, Henryka IV i Hamleta wykorzystujące ideę „maszyny do grania Szekspira”, przygotowane we współpracy ze scenografką Zofią Wierchowicz.

Pracę pedagogiczną rozpoczął w łódzkiej szkole teatralnej i filmowej (1972–1974). Wcześniej, od 1950, był asystentem na Wydziale Aktorskim warszawskiej PWST. W 1975 został wykładowcą Wydziału Reżyserii PWST w Krako­wie. Jako dziekan w kadencji 1981–1985 zreformował model kształcenia, inspirując się trady­cjami międzywojennego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej. Do roku 2015 był profesorem na Wydziale Aktorskim Szkoły Filmowej w Łodzi.

Do dzisiaj z zainteresowaniem i znawstwem przygląda się ­najmłodszemu ­teatrowi w Polsce, a przede wszystkim ogląda i opisuje prace swoich studentów.