10 grudnia 2022 w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego rozstrzygnięto VIII edycję Konkursu Fotografii Teatralnej. Spośród ponad 1300 nadesłanych zdjęć Jury wskazało jako najlepszą pracę Dawida Stube w kategorii „teatralne zdjęcie sezonu” oraz prace Bartłomieja Barczyka i Adrianny Gołębiewskiej w kategorii „zestaw dokumentacyjny z przedstawienia”, którego premiera odbyła się w sezonie 2021/2022.

–> ZOBACZ FINAŁOWE I NAGRODZONE FOTOGRAFIE
ORAZ SYLWETKI FINALISTÓW VIII KFT

Do tegorocznej edycji Konkursu zgłosiło się aż 110 fotografek i fotografów, spośród których Jury w składzie: Marta Leśniakowska, Karolina Puchała-Rojek, Magdalena Raszewska, Bartek Warzecha i Elżbieta Wrotnowska-Gmyz wyłoniło zwycięzców.

W nadesłanych do VIII edycji KFT pracach przede wszystkim manifestuje się radość z odzyskanej możliwości fotografowania teatru na żywo, bez cyfrowego zapośredniczenia. Zgłoszone pojedyncze fotografie i zestawy oddają aurę zmagań artystycznych i pozaartystycznych, z którymi mierzyli się artyści i środowisko teatralne w mijającym sezonie oraz ukazują estetykę i emocje „portretowanych” spektakli (…). Wyborem prac finałowych oraz podziałem nagród chcieliśmy skierować uwagę odbiorców z jednej strony na wyjątkowy warsztat fotografów, nieprzeciętną wrażliwość i czujność na to, co na scenie, z drugiej zaś na wielość języków i estetyk, na nieskończoność możliwości opowiadania obrazem o teatrze.

– Elżbieta Wrotnowska-Gmyz

KATEGORIA A | TEATRALNE ZDJĘCIE SEZONU

Pierwszą Nagrodę w kategorii „teatralne zdjęcie sezonu” i 7 tys. złotych Jury jednomyślnie przyznało Dawidowi Stube za zdjęcie „Mama” z Teatru im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie, zauważając, że zwycięskie ujęcie jest „wyrywkową analizą współczesnego społeczeństwa polskiego, jak i opowieścią o miłości”.

Zwycięska praca Dawida Stube to dojrzała kompozycja świadomie korzystająca z konwencji fotografii amatorskiej. Kadr wydaje się zwyczajnym, podpatrzonym ujęciem bez tezy, bez założonego z góry – przez autora, lub zamawiającego zdjęcie – politycznego przekazu. A jednak nie jest możliwe pominięcie politycznego wymiaru tego zdjęcia. Głęboko intymna, nie przeznaczona dla postronnych oczu i szerokiej publiczności scena otwiera przed widzami widok na zaplecze – zarówno teatru jak i prywatnych relacji fotografa i modelki. Stawia nas w tak lubianej przez fotografię i teatr pozycji podglądaczy. „Mama” – mówi autor poprzez tytuł. Pracująca mama – dopowiadamy, przywołując wszystkie możliwe skojarzenia dotyczące równoległej: zawodowej i domowej pracy kobiet w ogóle – podkreślała Karolina Puchała-Rojek.

Dwie równorzędne drugie Nagrody (po 5 tys. złotych każda) otrzymali Witold Orski za zdjęcie „Taniec Matisse’a” z Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach i Maurycy Stankiewicz za pracę „Codzienność A.D. 2022” z Nowego Teatru w Warszawie. Trzecia Nagroda (i 3 tys. złotych) powędrowała do Karoliny Jóźwiak za fotografię „Fotel koadiutora” z Teatru Polskiego w Warszawie. W kategorii A Jury przyznało także jedno Wyróżnienie (w wysokości 1 tys. złotych) dla Marka Zakrzewskiego za zdjęcie „Fotografowałem śmierć Jana Pawła II” z Teatru Polskiego w Poznaniu.

KATEGORIA B | ZESTAW DOKUMENTACYJNY Z PRZEDSTAWIENIA

W kategorii „zestaw dokumentacyjny z przedstawienia”, którego premiera odbyła się w sezonie 2021/2022 Jury przyznało dwie równorzędne pierwsze Nagrody w wysokości 8 tys. złotych każda dla dwójki artystów – Bartłomieja Barczyka za zestaw ze spektaklu „Danton” z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Adrianny Gołębiewskiej za zestaw ze spektaklu „Zamek” z Teatru Dramatycznego m. st. Warszawy.

Jury w pracach Barczyka doceniło prostotę, umiar i wstrzemięźliwość emocjonalną.

W kontekście aktualnych praktyk artystycznych ta seria jest w jakimś sensie w opozycji do nowego dokumentalizmu z jego rzekomą neutralnością kamery/spojrzenia fotografa. Barczyk chce nas przekonać, że zachowuje wiarę w neutralność fotografii jako lustra rzeczywistości, a w istocie pokazuje, że nie jest to możliwe. Jego zdjęcia pozornie z dystansu dokumentują spektakl, a w rzeczywistości kształtują jego odbiór. Wytwarzają przy tym mise en abyme: obraz w obrazie, gdy nasze pamiętające spojrzenie odnajduje w fotograficznych kadrach ślad/indeks malarskich obrazów z czasów rewolucji francuskiej i ujęcia znane z pionierskiego okresu fotografii wojennej (inscenizowane zdjęcia poległych w wojnie secesyjnej robione do wydawnictw albumowych) – uzasadniała Marta Leśniakowska.

W pracach Gołębiewskiej Jury dostrzegło wyróżniającą się wizualną i formalną spójność fotograficznej opowieści.

Adrianna Gołębiewska dokonując serii wyborów podczas pracy nad zwycięskim zestawem, była niezwykle konsekwentna i ustrzegła się od wykonania choćby jednej fałszywej nuty. Decyzja o wykonywaniu fotografii nieprzetworzonej i czarno-białej osadziła całą serię w tradycji fotografii dokumentalnej, wzmocniła surowy język opowieści nie ujmując nic z warstwy wizualnej spektaklu a wręcz ją podkreślając. Umiejętne i przemyślane wkomponowanie multimedialnych projekcji w kadry zasugerowało wielowarstwowość obu narracji – stworzonej na deskach teatru i fotograficznej. Gołębiewska podąża za intencjami twórców spektaklu – reżyserem i aktorami, oddaje wykreowaną na scenie atmosferę tajemnicy „Zamku” – uzasadniała Karolina Puchała-Rojek.

Druga Nagroda (i 6 tys. złotych) trafiła do – nagrodzonego wcześniej w kategorii A – Dawida Stube za zestaw ze spektaklu „Mały Książę” w Teatrze im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie. 4 tys. złotych i Trzecią Nagrodę otrzymał Jeremi Astaszow za zestaw ze spektaklu „Baśnie Andersena” z Teatru Zagłębia w Sosnowcu. W kategorii B Jury przyznało dwa równorzędne Wyróżnienia (po 1 tys. złotych każde) dla Dawida Stube za zestaw ze spektaklu „Irena” z Teatru Muzycznego w Poznaniu i Anety Wawrzoły za zestaw ze spektaklu „Otwarte / Gładkie / Białe / Chłodne” z Teatru Rajstopy w Łodzi.

KATEGORIA C | ARCHITEKTURA TEATRALNA

W Kategorii C – dodanej w tegorocznej edycji kategorii, rozszerzającej spektrum tematycznych fotografii zgłaszanych do Konkursu, która rokrocznie skupiona będzie wokół innego zagadnienia – „architektura teatralna” Jury zdecydowało się wyróżnić tylko jedno zdjęcie – Kamili Wiśniewskiej-Kopciary zatytułowane „Gdański Teatr Szekspirowski, dziedziniec” – i przyznać mu Wyróżnienie w wysokości 1 tys. złotych. Pozostałe w tej kategorii środki Jury podzieliło między kategorię A i B.

Wśród finalistów VIII edycji KFT znaleźli się także Grzegorz Habryn, Przemysław Jendroska, Grzegorz Krzysztofik, Marcin Liber, Martin Raphaël Martiq i Artur Wacławek.

Sobotniemu finałowi VIII edycji Konkursu Fotografii Teatralnej towarzyszył koncert Mai Kleszcz i Wojciecha Krzaka oraz wernisaż wystawy wewnętrznej prac finalistów i laureatów tegorocznej edycji – wyróżnione fotografie będzie można oglądać w Galerii Instytutu Teatralnego do końca lutego 2023

W dniu finału ogłoszono także start kolejnej – IX – edycji Konkursu Fotografii Teatralnej.