Nakładem Wydawnictwa Instytutu Teatralnego ukazał się tom „Pism teatralnych” Łesia Kurbasa – ukraińskiego aktora, reżysera i reformatora teatru pod redakcją Anny Korzeniowska-Bihun. Książkę można kupić w księgarni „Prospero” IT oraz na stronie prospero.e-teatr.pl.
Publikacja stanowi zbiór pism teatralnych Łesia Kurbasa — wybitnego ukraińskiego reformatora i twórcy teatru, aktora i reżysera, założyciela trzech teatrów: Młodego Teatru, Kyjdramte i Berezilu. Teksty źródłowe w większości stanowią stenogramy z posiedzeń sztabu reżyserskiego, wykładów o reżyserii i praktyce scenicznej, jak również artykuły publikowane przez Kurbasa w gazetach oraz teksty jego współautorstwa, a także zredagowane relacje osób trzecich. Zostały one ułożone według dominującego tematu, tak by ułatwić polskiemu czytelnikowi poruszanie się po arcybogatej, ale również arcytrudnej, spuściźnie Łesia Kurbasa. Teksty źródłowe są opatrzone przypisami i poprzedzone wstępem autorstwa Anny Korzeniowskiej-Bihun.
Edycja pism teatralnych Łesia Kurbasa jest książką niezwykłą z dwóch powodów. Po pierwsze opowiada o dziele, które w polskim kręgu kulturowym jest mało znane. Po drugie jest to fascynująca opowieść o procesie twórczym: polska edycja opiera się bowiem nie na zamkniętym, zbadanym i kanonicznym dziele, lecz na dorobku rozproszonym, interpretacjach niedomkniętych. Warto zauważyć, że język Kurbasa nie jest językiem jasnym, a poszczególne wywody cechuje nie zawsze przejrzysta wewnętrzna struktura i logika. Zważywszy na to, że niektóre fragmenty jego dzieła nie są klarowne, przygotowanie polskiej edycji, przedzieranie się przez gąszcz źródeł oraz tworzonej na użytek wewnętrzny terminologii musiało być żmudną pracą. […] Materiał źródłowy przysparza bowiem problemów kilku rodzajów — translatologicznych (zrozumienie i przetłumaczenie nie zawsze zrozumiałych pojęć i terminów, którymi posługiwał się artysta), edytorskich (ustalenie tekstów źródłowych, na które w czasie swych wykładów powoływał się reżyser) oraz erudycyjnych (zidentyfikowanie osób, o których wspominał). […] Redaktorka definiuje status tekstu, osadzając go w tradycji polskich edycji teatrologicznych, oprowadzając czytelnika po zestawie materiałów źródłowych. Cały aparat edytorski, w tym starannie opracowany indeks osobowy, nie tylko ułatwia orientację w tomie i poruszanie się po bogatej spuściźnie Łesia Kurbasa, lecz świadczy też o uwzględnieniu interesów polskiego odbiorcy mniej obeznanego z historią teatru ukraińskiego.
– z recenzji dr hab. Iriny Lappo
Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2018–2023, nr projektu 11H 17 0144 85.
Łeś Kurbas. Pisma teatralne
Anna Korzeniowska-Bihun (red.)Wydawnictwo: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
ISBN/ISSN: 978-83-66124-53-0
Miejsce wydania: Warszawa
Rok wydania: 2021
Seria wydawnicza: Odzyskana Awangarda
Liczba stron: 488
Oprawa: Miękka ze skrzydełkami
Książka dostępna jest w księgarni PROSPERO Instytutu Teatralnego w cenie 35 zł, także w formie e-booka w cenie 17 zł.
–> PRZEJDŹ NA STRONĘ KSIĘGARNI
–> E-BOOK
Odzyskana awangarda
U podstaw rozpoczętego w 2017 w Instytucie Teatralnym projektu Odzyskana awangarda legła potrzeba głębszego poznania tradycji teatralnych krajów regionu oraz ich szerszego rozpropagowania poza nimi. Pierwszym etapem realizacji projektu było powołanie platformy badaczy teatru Europy Środkowo-Wschodniej. Platforma, tworzona przez teatrologów z 14 środkowoeuropejskich krajów: z Białorusi, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Gruzji, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii, Ukrainy i Węgier umożliwiała i nadal pozwala na wymianę wiedzy oraz swobodną dyskusję.
Rezultatami tej fazy projektu były dwie publikacje: antologia „Awangarda teatralna w Europie Środkowo-Wschodniej. Wybór tekstów źródłowych” pod red. Ewy Guderian-Czaplińskiej i Małgorzaty Leyko (znalazły się w niej teksty programowe, w większości nietłumaczone wcześniej na język polski, artystów historycznej awangardy teatralnej z 11 krajów – od Bułgarii po Węgry – poprzedzone obszernymi wstępami współczesnych badaczy) oraz książka „Reclaimed Avant-garde: Spaces and Stages of Avant-garde Theatre in Central and Eastern Europe”, pod red. Dariusza Kosińskiego i Zoltána Imre – efekt konferencji, która odbyła się w Instytucie Teatralnym w listopadzie 2017 roku.
Projekt ma na celu udokumentowanie i przedstawienie dorobku awangardy teatralnej Europy Środkowo-Wschodniej. Punkt wyjścia stanowi założenie, że siła oddziaływania niemieckiej i rosyjskiej awangardy teatralnej przesłoniła dorobek awangardy krajów leżących w pasie pomiędzy Niemcami i Rosją – od krajów nadbałtyckich po Bałkany i Kaukaz. Tymczasem kultura tych krajów wytworzyła oryginalne, własne projekty i rozwiązania, w jakiejś mierze będące przetworzeniem inspiracji płynących ze Wschodu i Zachodu, nieodmiennie jednak kierowanych poszukiwaniami własnego stylu teatralnego.
W ramach serii Odzyskana awangarda, oprócz zbioru tekstów źródłowych z lat 1919–1939 „Polska awangarda teatralna 1919–1939. Antologia” oraz wspomnianych „Pism teatralnych” Łesia Kurbasa, wydane zostaną także: zebrane teksty o awangardzie teatralnej pióra wybitnej badaczki Ewy Guderian-Czaplińskiej pod redakcją Małgorzaty Leyko i Wojciecha Dudzika, oczekiwana od dawna nowa książka Małgorzaty Dziewulskiej, pisma teatralne Emila Františka Buriana pod redakcją Jana Jiříka w przekładzie Krystyny Mogilnickiej oraz leksykon awangardy teatralnej Europy Środkowo-Wschodniej (w języku angielskim).
Ostatnia publikacja będzie podsumowaniem projektu badawczego finansowanego przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki „Odzyskana awangarda. Polska i środkowoeuropejska awangarda teatralna”.
