Staranne edytorsko, bogato ilustrowane wydanie zapisków Juliusza Osterwy z lat 1938–1939, znanych dotąd tylko nielicznym badaczom. Ciekawy dokument nie tylko dla teatrologów, ale też dla historyków, socjologów, antropologów czy kulturoznawców. I dla wszystkich, którzy interesują się dwudziestoleciem międzywojennym.
Juliusz Osterwa nigdy nie napisał tomu zatytułowanego Dzienniki wypraw 1938—1939. Na niniejsze wydanie składają się cztery korpusy tekstów połączone i zestawione decyzją redaktorów. (…)
Pierwszy rozdział stanowi Podróż do Ceuty — dziennik Osterwy z wyprawy do Afryki, spisany pomiędzy 6 a 30 kwietnia 1939 roku. Osterwa wraz z żoną Matyldą z Sapiehów odbył ponadtrzytygodniowy turystyczny rejs na transatlantyku MS „Piłsudski”, który objął takie miasta, jak: Lizbona, Neapol, Palermo, Trypolis, a jego celem była „ukochana Ceuta”. Ukochana, oczywiście z racji Księcia Niezłomnego, którego Osterwa nie tylko recytuje w podróży współpasażerom, ale z którego cytaty, parafrazy, przepełniają — często melancholijne — zapisy.
Drugi rozdział to dziennik z objazdu Reduty ze spektaklem Uciekła mi przepióreczka Stefana Żeromskiego, który odbył się pomiędzy 30 kwietnia a 6 lipca 1938 roku. Zespół Objazdowy Reduty odwiedził wówczas 56 miast i dał 62 pokazy. (…)
Jakże odmienna pod tym względem jest późniejsza o rok relacja z wyprawy z dramatem Jerzego Zawieyskiego Powrót Przełęckiego. Objazd objął 45 miast i trwał (z przerwą) dwa miesiące: od 29 maja do 30 lipca 1939. Marszruta z „sequelem” dramatu Żeromskiego powielała w dużej mierze marszrutę z roku poprzedniego (Śląsk, Mazowsze, Lubelszczyzna, Kresy), jednak tym razem autor o wiele więcej miejsca i uwagi poświęcił zwiedzanym miastom, warunkom, w jakich grali, reakcjom publiczności, frekwencji na przedstawieniach, codzienności podróży, wizytom u przyjaciół, relacjom z kontaktów z miejscowymi notablami. (…)
Jako czwartą część tomu zdecydowaliśmy się dołączyć Przygotowania [Redutowe], obszerny fragment zeszytu Osterwy spomiędzy czerwca i września 1939 roku, poświęcony wyłącznie organizacji i planowaniu wypraw. Ma on zupełnie inny charakter — to inwentarze tego, co zabrać w trasę, harmonogramy zadań, rozdzielanie obowiązków pomiędzy uczestników, tworzenie regulaminów i zasad obowiązujących w objeździe. Osterwa objawia się tu jako pieczołowity i drobiazgowy organizator, wizjonerski menadżer, a niekiedy i despotyczny lider. Kilkadziesiąt stron szczegółowych planów i projektów to zarówno podsumowanie i zapis piętnastoletnich doświadczeń Reduty wędrownej, jak i program na przyszłość — choćby dla planowanych na wrzesień 1939 roku pokazów Księcia Niezłomnego w ramach obchodów rocznicowych poświęconych Juliuszowi Słowackiemu. Nic z tych planów nie udało się zrealizować — przygotowania przerwała wojna…