Książka Lukáša Jiřički to praca traktująca o dwóch obszarach, w których szeroko pojmowana sztuka dźwięku spotyka się z teatrem. Pierwszy z nich to obszar dźwiękowy i muzyczny w postaci sztuki radiowej, przeważnie w formie tzw. Hörspiel / słuchowiska i muzyki współczesnej ujętej w ramy dramaturgiczne, drugi – obszar teatru muzycznego, opery i instalacji multimedialnych, czyli pole performatywne z istotnym składnikiem muzycznym.
Autor analizuje historię i rozwój gatunku, a także sylwetki takich artystów jak Heiner Goebbels, Olga Neuwirth, Andreas Ammer i Helmut Oehring. Artyści ci proponują wachlarz różnorodnych stylistyk i gatunków, a ich świat twórczy jest odbierany jako przestrzeń nieustannej wymiany i dialogu form, amalgamat form teatralno-performatywnych i dźwiękowo-kompozycyjnych.
„Autor postawił sobie za cel umieszczenie twórczości czwórki artystów: Heinera Goebbelsa, Olgi Neuwirth, Andreasa Ammera i Helmuta Oehringa w kontekście – z jednej strony form muzycznych, takich jak teatr muzyczny czy sztuka radiowa, a obszarów performatywnych z drugiej. Zarazem – to posiłkując się przykładami twórczości swoich bohaterów i poddając ich prace wnikliwej analizie, to posługując się rozbudowanym aparatem teoretycznym z pogranicza szeroko pojętej humanistyki i teatrologii – Lukáš Jiřička stara się uporządkować rozmaitość istniejących form, ustalić, w jaki sposób funkcjonują, i co sprawia, że niektóre z nich nie przynależą do żadnej klasycznie ujmowanej dziedziny sztuk, takich jak literatura, teatr czy muzyka. Forma Zdobywców scen akustycznych jest tak samo różnorodna, jak i jej problematyka: we wstępie oraz części pierwszej, Budowie na innym polu, Jiřička prezentuje nam teoretyczne uzasadnienie wyboru artystów, swoje rozumienie pojęć, które następnie przez ich pryzmat będzie analizował, a także zarysowuje kontekst pojawiania się form muzycznych, będących przedmiotem jego zainteresowania. Druga część książki to skrupulatna analiza twórczości tytułowych bohaterów, która uwzględnia podział na Hörspiel, instalacje wizualno-akustyczne, koncerty sceniczne, teatr muzyczny, operę i inscenizacje postspektakularne. Trzecia część wreszcie składa się z rozmów autora ze swoimi bohaterami, którym Jiřička umożliwia ustosunkowanie się i przeanalizowanie własnej twórczości”.
Olga Byrska, Dzieci epoki negatywnej. O Zdobywcach scen akustycznych Lukáša Jiřički, Glissando, 5.02.2019
Lukáš Jiřička (1979) – dramaturg teatralny, reżyser projektów radioartowych, twórca instalacji galeryjnych i filmów oraz publicysta („A2”, „HIS voice”, „Respekt”, „Hospodářské noviny”, „Glissando”, „Didaskalia”). Studiował komparatystykę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze oraz dramaturgię na Wydziale Teatru Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze (DAMU), gdzie obronił także doktorat. W ramach studiów odbył staże w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, gdzie był asystentem Krystiana Lupy oraz w Instytucie Teatrologii Stosowanej w Giessen, gdzie studiował u Heinera Goebbelsa. Jest jednym z dramaturgów festiwalu „innej” muzyki Stimul w Pradze. Pracuje jako redaktor i tłumacz z języka polskiego. Jest autorem książki Identita v době otřesu. Skici o současném polském divadle [Tożsamość w czasach wstrząsu. Szkice o współczesnym polskim teatrze].
Współpracował z takimi reżyserami jak Petra Tejnorová, Katharina Schmitt, Matyáš Dlab i Magda Stojowska, z duetem choreograficznym VerTeDance czy z zespołem tanecznym 420PEOPLE. Nad kompozycjami radiowymi – przeważnie dla Czeskiego Radia – współpracował z takimi kompozytorami jak Matěj Kratochvíl, Michal Rataj, Jacek Sienkiewicz, Robert Piotrowicz, Paul Wirkus czy z twórcą filmów eksperymentalnych Martinem Ježkiem i z reżyserem oraz muzykiem Tomášem Procházką. Oprócz twórczości przeznaczonej dla radia i do galerii, kręci filmy eksperymentalne z Martinem Ježkem (Jak se dělá počasí, Hra na ohradu) i z Petrem Šprinclem (seria Morava, krásná zem). Wykłada na Akademii Filmowej oraz na Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze.
Lukáš Jiřička
„Zdobywcy scen akustycznych. Od radioartu do teatru muzycznego. Goebbels, Neuwirth, Ammer, Oehring”
Tłumaczenie: Krystyna Mogilnicka
Wydawnictwo: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
ISBN: 978-83-63276-89-9
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 340
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Książka dostępna jest w księgarni PROSPERO Instytutu Teatralnego w cenie 35 zł.
–> PRZEJDŹ NA STRONĘ KSIĘGARNI
