Producent czy producentka pracujący w obszarze teatru i sztuk performatywnych to zawód, który w Polsce jest trudny do jednoznacznego zdefiniowania. Figuruje w oficjalnej klasyfikacji zawodów i specjalności jako „producent teatralny”, ale jego opis nie uwzględnia zróżnicowania gatunków, kontekstów i ról osób producenckich (np. praca w teatrze instytucjonalnym a prowadzenie teatru niezależnego). Raport wynika z potrzeby naukowego ujęcia tematu tożsamości i potrzeb osób wykonujących zawody producenckie pracujących w obszarze teatru i sztuk performatywnych w Polsce. Kim są? Jak się definiują? Czy zauważają siebie nawzajem i czy widzą siebie jako grupę zawodową? Czy działają międzynarodowo oraz czy zrzeszają się w powstających w Polsce i za granicą sieciach? Jakie jest miejsce tych zawodów w branży i na rynku?
Badanie przeprowadzone przez Magdalenę Tędziagolską i Annę Biernat miało charakter eksploracyjny – stanowiło „zdjęcie” tego środowiska. Dobór próby był specyficzny dla jakościowego charakteru badania, umożliwił skupienie się na diagnozie sytuacji i pozwolił zmapować wyzwania, napięcia, zebrać wartościowe rozpoznania. Próba badawcza objęła osoby wykonujące zawody producenckie różnorodne pod względem: rodzaju zatrudnienia (etat, zlecenie) i rodzaju zatrudniającego podmiotu (instytucja publiczna, np. teatr, centrum kultury, NGO); geograficznego obszaru działania; obszaru działania gatunkowego (np. teatr dramatyczny, teatr komercyjny i offowy, taniec, wydarzenia okołoteatralne jak. np. czytania performatywne, działania eksperymentalne, międzygatunkowe, cyrk, masowe wydarzenia sceniczne typu festiwale itd.); płci; stażu pracy i przynależności generacyjnej.
Teksty kontekstowe, które towarzyszą raportowi, wprowadzają perspektywę międzynarodową. Artykuł Vânii Rodrigues „Kto nigdy się nie zgubił, ten tego nie pojmie” ukazuje, jak wielkie znaczenie ma przyglądanie się praktyce producenckiej, dzielenie się konkretnymi przykładami pracy w kulturze i wyprowadzanie na ich podstawie wniosków, które powinny być podstawą do tworzenia polityki kulturalnej na poziomie lokalnym i międzynarodowym. Autorka rozprawia się z narzucanymi sztucznie założeniami i wskazuje rozwiązania, co pozwala urealnić i uwspółcześnić cele np. te związane ze zrównoważonym podejściem czy ekologią. Co ważne, Vânia Rodrigues wypowiada się z perspektywy praktyczki oraz teoretyczki, badaczki uniwersyteckiej, a także kraju i środowiska producenckiego, które – w sposób odmienny od naszego regionu – także ma poczucie peryferyjności. Drugi tekst kontekstowy „Analiza stanu sektora współczesnych sztuk performatywnych w Europie Wschodniej” został napisany przez Györgya Szabó, węgierskiego producenta z wieloletnią praktyką, twórcy ważnej na mapie sztuk peformatywnych Europy instytucji – Trafó. Artykuł powstał na zamówienie Instytutu Teatralnego i ukazuje ponad pięćdziesięcioletnią perspektywę procesów tworzenia się rynku niezależnych sztuk performatywnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Publikacja powstała w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej (kliknij tutaj, aby przeczytać informację po angielsku).
Osoby producenckie jako centralne postaci w ekosystemie teatru i sztuk performatywnych. Raport i teksty kontekstowe
raport: Magdalena Tędziagolska i Anna Biernat
teksty kontekstowe: Vânia Rodrigues i György Szabó
redakcja: Karolina Dziełak-Żakowska, Krystyna Mogilnicka
tłumaczenie tekstów kontekstowych z języka angielskiego: Magdalena Szwedowska
korekta: Monika Krawul
Opracowanie graficzne: Urszula Tofil / Syfon Studio
Wydawca: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
ISBN 978-83-67682-69-5
